Zawód lekarza stomatologa należy do grupy wysokiego ryzyka. Szczególnie obciążone ryzykiem są świadczenia z dziedziny protetyki i stomatologii estetycznej. Nieustannie wzrasta liczba wykonywanych zabiegów, a co za tym idzie – poważniejszych szkód mogących powstać w procesie leczenia pacjenta i w konsekwencji zwiększa się ilość ewentualnych zagrożeń dla lekarza. Wzrasta również świadomość prawna wśród pacjentów, coraz częściej wstępują oni na drogę sporu sądowego przeciwko podmiotom leczniczym czy też personalnie lekarzom. Istotne jest zatem, by znać i rozumieć zależność między działalnością zawodową a odpowiedzialnością cywilną, która z jednej strony stanowi ochronę interesu majątkowego lekarza, a z drugiej pełni funkcję strażnika praw poszkodowanego pacjenta.
Autor: Anna Popławska
aplikant adwokacki
Podmioty prowadzące gabinety lekarskie, w tym również stomatologiczne, najczęściej samodzielnie występują w roli administratorów danych osobowych i chociażby z tego względu są zobowiązane do przestrzegania ustawy w sprawie RODO (Dz. U. z 2018 r., poz. 1000). W związku z koniecznością przestrzegania przepisów wypływających z regulacji o RODO ciąży na nich także szereg innych obowiązków, o czym w poniższym artykule.
W prowadzeniu dokumentacji medycznej nadchodzi zapowiadana już od dłuższego czasu nowa era. Jej nadejście nie powinno jednak oznaczać rewolucji. Przez dłuższy czas Naczelna Rada Lekarska pozwalała wypełniać należycie swe powinności bez konieczności instalowania jednego systemu gabinetowego, dając tym samym czas potrzebny do oswojenia się z tą trudną materią. NRL w każdorazowo wydawanym przez siebie poradniku wskazywała jednak na nieuchronność nadejścia tego obowiązku, apelując przy tym, by nie odkładać na ostatnią chwilę podejmowania działań w kierunku cyfryzacji swej praktyki czy podmiotu. Mimo dotychczasowych przyzwyczajeń, a także pewnych łatwych do wskazania wad prowadzenie dokumentacji w formie elektronicznej ma swoje niekwestionowane zalety, które czynią reformę racjonalną również z punktu widzenia gabinetów lekarskich.
Trwająca już ponad rok epidemia COVID-19 nasuwa pytania o ewentualną możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności prawnej – czy to na drodze cywilnej, czy to na drodze karnej – i dochodzenia rekompensaty z tytułu zarażenia koronawirusem.
Rok 2021 zapowiadany jest jako czas dużych zmian w dziedzinie e-zdrowia. Oprócz obowiązkowego e-skierowania pojawi się kilka kolejnych rozwiązań mających na celu usprawnienie systemu obiegu informacji medycznej i stwarzających nowe możliwości dla pacjentów. Dokumentacja może być prowadzona w postaci papierowej, jeżeli przepisy wyraźnie tak stanowią lub warunki organizacyjno-techniczne uniemożliwiają prowadzenie dokumentacji w postaci elektronicznej. Od 8 stycznia 2021 r. obowiązkiem formy elektronicznej zostały objęte skierowania do specjalistów, do szpitala, a także na wybrane badania, a od 25 kwietnia formę cyfrową będą musiały mieć także opisy badań.
Pandemia wirusa SARS-CoV-2/COVID-19 (zwanego potocznie koronawirusem) ma nie tylko oczywisty wpływ na światową gospodarkę, ale również istotne przełożenie na realizację różnego rodzaju inwestycji, zwłaszcza tych, które polegają na dostawach czy usługach od podmiotów z krajów szczególnie dotkniętych koronawirusem. Epidemia ma także znaczenie w innych stosunkach prawnych, przede wszystkim umownych, zobowiązaniowych, a także w różnego rodzaju relacjach z kontrahentami, ma wpływ na codzienne funkcjonowanie konsumentów oraz przedsiębiorców. Swoje piętno odciska również w branży stomatologicznej. W kontekście epidemii jako wytłumaczenia dla braku realizacji obowiązków wynikających z różnego rodzaju umów może posłużyć pojęcie siły wyższej, stanowiące okoliczność uwalniającą od ponoszenia odpowiedzialności.
Przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych często dochodzi do popełnienia błędu medycznego. Świadomość prawna pacjentów ciągle wzrasta, podobnie jak liczba wszczynanych przeciwko lekarzom postępowań i wysuwanych względem nich roszczeń. Lekarz może zostać pociągnięty do odpowiedzialności zawodowej, cywilnej czy nawet karnej. Błędy medyczne pojawiają się tam, gdzie udzielane są świadczenia zdrowotne. W czasie pandemii SARS-CoV-2 zmniejszyła się co prawda liczba błędów medycznych związanych z planowymi zabiegami, które obecnie są odwoływane, pojawiły się natomiast błędy medyczne związane m.in. z leczeniem i diagnostyką COVID-19, a także z leczeniem pozostałych chorób w warunkach pandemii.
Porada telemedyczna to równoprawne świadczenie zdrowotne, które powinno być udzielane na analogicznych zasadach jak bezpośrednia porada w gabinecie, odbywana w sposób tradycyjny, czyli przy jednoczesnej obecności pacjenta. Podstawowe zasady pozostają tożsame, lekarz powinien postępować zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością. Jedyną różnicę stanowi pośrednictwo sprzętu elektronicznego w postaci telefonu lub komputera.
Problem mobbingu dotyka wiele środowisk zawodowych, w tym środowisko lekarskie. Lekarze mogą zarówno stać się ofiarami mobbingu, jak i być jego sprawcami, tzw. mobberami. Mobbing w języku potocznym oznacza wszelkie niekorzystne oddziaływania w miejscu pracy, w efekcie których pokrzywdzony może dochodzić rekompensaty na drodze prawnej.
Szkalowanie dobrego imienia w sieci internetowej staje się niestety coraz bardziej powszechnym zjawiskiem, które dotyka różne grupy społeczne i zawodowe, w tym również środowisko lekarzy dentystów. W przypadku gdy lekarz staje się ofiarą bezpodstawnych, obraźliwych komentarzy, najczęściej nie podejmuje żadnych kroków, by chronić swoje dobre imię oraz by atakujący ponieśli zasłużone konsekwencje. Dzieje się tak z tego względu, że procedury dochodzenia swych uprawnień w dalszym ciągu pozostają dość skomplikowane, a przede wszystkim – czasochłonne. Samych zaś atakujących, potocznie zwanych hejterami, niekiedy trudno namierzyć i zidentyfikować. Istnieją jednak przykłady skutecznej walki z agresją w sieci i chociażby już z tego powodu warto przynajmniej podjąć próbę walki o swoje dobre imię w internecie.
W czasie epidemii koronawirusa lekarze wielu specjalizacji stanęli przed koniecznością ograniczenia działalności zawodowej, a niekiedy nawet całkowitego zawieszenia działania praktyk. Wśród nich liczną grupę stanowią lekarze stomatolodzy, którzy z oczywistych względów są bardzo narażeni na zakażenie. Zamknięte czy przyjmujące jedynie w nagłych przypadkach gabinety to nie tylko sposób na walkę z epidemią, ale równocześnie olbrzymie straty dla ich właścicieli. Z jakich form wsparcia mogą skorzystać, by przynajmniej próbować utrzymać względną płynność finansową i maksymalnie zminimalizować straty?
Prowadzenie i przechowywanie dokumentacji medycznej dla codziennej praktyki lekarskiej jest kwestią niezwykle istotną. Prawidłowa realizacja tego obowiązku pośrednio realizuje również obowiązek ochrony samego życia oraz zdrowia pacjentów. Dokumentacja medyczna ma kluczowe znaczenie przy zachowaniu ciągłości leczenia, a także przy podnoszeniu jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych. Każdy szpital, przychodnia czy też lekarz w gabinecie prywatnym są zobowiązani do jej prowadzenia i przechowywania.