Odpowiedzialność cywilna i karna za zarażenie koronawirusem

Ustawą z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych uregulowano najistotniejsze kwestie umożliwiające podejmowanie działań minimalizujących zagrożenie dla zdrowia publicznego. Jednocześnie stanowią one uzupełnienie podstawowych regulacji ujętych głównie w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
Ustawodawca dostrzegł jednak, że podejmowane przez władze publiczne działania prewencyjne, służące dążeniu do ograniczenia rozprzestrzeniania się COVID-19, są niestety niewystarczające wobec rozwijającej się pandemii, stąd uchwalono kolejną ustawę z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.

Odpowiedzialność cywilna

W kontekście istniejącej sytuacji epidemicznej pojawiają się pytania o możliwość dochodzenia na gruncie prawa cywilnego odszkodowania lub zadośćuczynienia za zarażenie koronawirusem.

Przesłanki odpowiedzialności cywilnej

Kodeks cywilny (dalej w skrócie: k.c.) w fundamentalnym przepisie art. 415, przewiduje: kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Generalnymi przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej są:

• zaistnienie szkody;
• wystąpienie czynu niedozwolonego;
• związek przyczynowy między czynem niedozwolonym a szkodą.

Czyn niedozwolony stanowi pewien fakt lub zespół faktów rodzących odpowiedzialność za szkodę, jeśli da się stwierdzić, iż szkoda jest ich zwykłym następstwem (czyli między czynem a szkodą występuje adekwatny związek przyczynowy).
Odpowiedzialność odszkodowawcza może przybrać dwie postaci, w zależności od rodzaju zdarzenia powodującego szkodę. Prawo przewiduje tzw. odpowiedzialność deliktową i odpowiedzialność kontraktową. Źródłem odpowiedzialności deliktowej, regulowanej właśnie przez art. 415 k.c., jest popełnienie przez podmiot czynu niedozwolonego, który oznacza zarówno działania człowieka, jak i inne zdarzenia. 
Polskie prawo rozróżnia dwie podstawy odpowiedzialności odszkodowawczej. Pierwszą z nich jest zasada winy, w której – jak sama nazwa wskazuje – podmiot odpowiada za szkodę wyrządzoną swym zawinionym działaniem. Wina może być umyślna (gdy sprawca celowo zmierza do danego zdarzenia) lub nieumyślna (gdy przewiduje możliwość wystąpienia szkodliwego skutku, lecz bezpodstawnie przypuszcza, że zdoła go uniknąć, albo też nie przewiduje możliwości nastąpienia tych skutków, choć powinien i może je przewidzieć). Nie ma tu znaczenia, czy dane zdarzenie było umyślne, czy wynikło np. z nieuwagi.
I w jednym, i w drugim przypadku sprawca musi odpowiedzieć za wyrządzoną szkodę. Podsumowując w tym zakresie, ogólną podstawę odpowiedzialności deliktowej stanowi wina. 
By doszło do zaistnienia odpowiedzialności deliktowej, konieczne jest spełnienie poniższych pr...