Błąd medyczny
Tytułem wstępu należy omówić samo pojęcie błędu oraz jego rodzaje, by móc kolejno przejść do kwestii odpowiedzialności prawnej, w sytuacji gdy dojdzie do jego popełnienia. Dotychczas nie została skonstruowana normatywna definicja błędu medycznego. Niejednokrotnie używane są zamiennie określenia takie jak błąd w sztuce lekarskiej czy też błąd lekarski. Określenia te nie są jednak zbyt trafne z tego względu, że wskazują wyłącznie na lekarza jako osobę odpowiedzialną za podejmowane wobec pacjenta działania. Niejednokrotnie przecież skutek danych działań stanowi wynik czynności podjętych przez kilka osób, nie zaś wyłącznie przez konkretnego lekarza. Dlatego też określenie błąd medyczny należałoby uznać za zdecydowanie trafniejsze aniżeli błąd lekarski czy błąd w sztuce lekarskiej1.
Najważniejszy akt prawny, który reguluje w sposób ogólny odpowiedzialność za leczenie, to Kodeks etyki lekarskiej2. Jego przepisy stosuje się odpowiednio do zawodu stomatologa. Definicję samego błędu medycznego jako postępowania sprzecznego z powszechnie uznanymi zasadami wiedzy medycznej można zaś wywieść z art. 4 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty3 (dalej w skrócie: u.z.l.l.d.), zgodnie z którym: Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością, a także zgodnie z obowiązującymi normami prawa.
Należy zwrócić uwagę, że chodzi tu o wiedzę aktualną w chwili wykonywania zabiegu. Kolejno wymienione przez art. 4. u.z.l.l.d (…) normy prawne oraz ich wykładnia doktrynalna pozwalają na wyważenie interesów obu stron – pracowników medycznych i pacjenta. Prawo chroni interes pacjenta, nakazując osobom wykonującym zawód medyczny przestrzeganie obowiązujących norm prawnych. W przypadku ich naruszenia pacjentowi przysługuje prawo dochodzenia roszczeń, jeżeli jego dobra osobiste zostały naruszone, oraz w przypadku wystąpienia szkody. Prawo chroni także pracowników medycznych przed poniesieniem odpowiedzialności za niekorzystne dla pacjenta, a niezawinione przez nich skutki interwencji medycznych4.
Błąd medyczny niejednokrotnie stanowił przedmiot rozważań Sądu Najwyższego, który w swych wyrokach starał się niejako zdefiniować jego pojęcie. Uszkodzenia ciała, będące następstwami zabiegów leczniczych, a więc czynności zmierzających również do ochrony życia i zdrowia ludzkiego, pozbawione są cech materialnej bezprawności pod warunkiem dokonania zabiegu w sposób zgodny z powszechnie uznanymi zasadami wiedzy i sztuki lekarskiej5. Ustalenie błędu w sztuce lekarskiej zależy od odpowiedzi na pytanie, czy postępowanie lekarza w konkretnej sytuacji i z uwzględnieniem całokształtu okoliczności istniejących w chwili zabiegu, a zwłaszcza tych danych, którymi wówczas dysponował lub mógł dysponować, zgodne było z wymaganiami aktualnej wiedzy i nauki medycznej oraz powszechnie przyjętej praktyki lekarskiej6. Również błędem w sztuce lekarskiej jest czynność (zaniechanie) lekarza w zakresie diagnozy i terapii, niezgodna z nauką medyczną w zakresie dla lekarza dostępnym7. Podsumowując, błąd medyczny uwarunkowany jest aktualnym stanem wiedzy o sposobach postępowania medycznego, jakie zostały uznane (na podstawie wyników badań naukowych) za rozwiązania optymalne z punktu widzenia bilansu korzyści oraz ryzyka.
Każdy lekarz obarczony jest ustawowym obowiązkiem stałego doskonalenia zawodowego8, dlatego też posłużenie się nieaktualną czy też uważaną za przestarzałą metodą leczenia może być potraktowane jako błąd. Z reguły zakłada się, że nowsze metody leczenia są mniej obciążające lub obarczone m...
Ten artykuł jest dostępny tylko dla zarejestrowanych użytkowników.
