Zwichnięcia zębów stałych – klasyfikacja i postępowanie w przypadku zwichnięć częściowych
Złamanie korony zęba jest najczęstszym urazem występującym w zębach stałych. Według różnych źródeł jest to od 26 do 76% wszystkich rodzajów urazów zębów stałych. Zakres uszkodzenia tkanek zęba może się znacznie różnić.
POLECAMY
Zwichnięcia urazowe zębów można podzielić na częściowe i całkowite. Zwichnięcie całkowite polega na całkowitej utracie łączności zęba z zębodołem. Zwichnięcie częściowe natomiast to przemieszczenie zęba w zębodole, bez utraty łączności ozębnej pomiędzy cementem korzeniowym a kością wyrostka zębodołowego.
Wyróżnia się pięć rodzajów zwichnięć częściowych w uzębieniu zarówno mlecznym, jak i stałym. Są to:
- wstrząs zęba,
- nadwichnięcie,
- wysunięcie,
- wtłoczenie,
- przemieszczenie boczne.
Zwichnięcia częściowe zębów mlecznych zgodnie z klasyfikacją Ellisa są zaliczane do klasy IX, a zwichnięcia częściowe zębów stałych – do klasy VII.
W wyniku urazu w uzębieniu stałym najczęściej dochodzi do złamania korony zęba.
Drugim co do częstości występowania rodzajem urazu jest zwichnięcie częściowe. W przypadku uzębienia mlecznego najczęściej dochodzi do zwichnięć częściowych. Częstość i rodzaj zwichnięć zębów ulegają zmianie wraz z wiekiem, co wiąże się z etapami rozwoju korzenia. Najczęściej zwichnięciu ulega więcej niż jeden ząb i towarzyszą mu powikłania w postaci złamań korony i/lub korzenia zęba.
Rodzaj zwichnięcia jest diagnozowany na podstawie badania klinicznego i radiologicznego. Prawidłowa diagnostyka w przypadku zwichnięć częściowych nastręcza bardzo wiele trudności.
Poniżej przedstawimy postępowanie w przypadku zwichnięcia częściowego stałych siekaczy przyśrodkowych w szczęce.
Studium przypadku
Do Zakładu Stomatologii Wieku Rozwojowego Katedry Stomatologii Wieku Rozwojowego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi zgłosiła się pacjentka w wieku 16 lat z powodu urazu stałych siekaczy przyśrodkowych górnych. Pacjentka podała, że uraz miał miejsce w szkole, w trakcie zajęć wychowania fizycznego. Zgłosiła się dwie godziny
po urazie.
W badaniu przedmiotowym stwierdzono przechylenie górnych przyśrodkowych zębów siecznych stałych do podniebienia pod kątem ok. 30° w stosunku do płaszczyzny czołowej. Jednocześnie wystąpiło uszkodzenie brodawek międzyzębowych w obrębie zębów siecznych. Stwierdzono znaczną bolesność przy opukiwaniu poziomym i pionowym zębów 11 oraz 21 oraz ruchomość przednio-tylną określoną na 1 mm.
Wykonano zdjęcie RTG zgryzowe przednie oraz zębowe. Na zdjęciach nie stwierdzono złamań w obrębie kości wyrostka zębodołowego oraz korzeni zębów 11 i 21. Widoczne było natomiast znaczne ich przechylenie w kierunku podniebiennym. Zmieniony kąt projekcji RTG dla zębów urazowych spowodował skrócenie długości radiologicznej obu siekaczy górnych.
Z uwagi na duże przemieszczenie zębów oraz silne dolegliwości bólowe również z okolicy tkanek otaczających podjęto decyzję o natychmiastowym ustawieniu zębów w pozycji prawidłowej w znieczuleniu miejscowym i unieruchomieniu ich na okres trzech tygodni szyną kompozytową wzmacnianą taśmą poliestrową.
W znieczuleniu nasiękowym 2-proc. lignokainą odcinka przedniego szczęki wykonano repozycję zębów 11 oraz 21. Zabieg repozycji wykonano palcami przez jałowy gazik.
Z uwagi na duże krwawienie i ruchomość zębów odstąpiono od założenia koferdamu, a okolice pola operacyjnego obłożono od strony przedsionkowej wałkami z ligniny, a od strony podniebiennej – jałowymi gazikami.
Kolejna faza zabiegu polegała na wytrawieniu powierzchni policzkowej zębów szczęki w odcinku 13–23 37-proc. kwasem ortofosforowym przez 30 s.
Na zmatowione i osuszone po wytrawieniu szkliwo nałożono system łączący OPTIBOND SOLO (KERR). Wykonano punktowe, kilkusekundowe naświetlanie lampą polimeryzacyjną. Wstępnie dopasowany odcinek taśmy z włókien poliestrowych umocowano na powierzchni policzkowej zębów, wykonując odcinkowo nasączanie taśmy systemem łączącym, a następnie polimeryzację.
Po umocowaniu taśmy nakładano na nią materiał typu flow, pokrywając powierzchnie wargowe zębów warstwą o szerokości 2 mm. W trakcie aplikacji taśmy zęby podtrzymywano od strony podniebiennej za pomocą jałowego gazika i jednocześnie tamowano krwawienie przez ucisk brodawek dziąsłowych. W końcowej fazie ponownie wykonano punktową polimeryzację zarówno od strony przedsionkowej, jak i od strony podniebiennej. Następnie w ambulatorium chirurgii stomatologicznej zaopatrzono chirurgicznie uszkodzone brodawki międzyzębowe.
Ostatnim punktem wizyty było przeprowadzenie badania stanu żywotności miazgi uszkodzonych urazem zębów i zębów z nimi sąsiadujących. Ze względu na zastosowane znieczulenie nasiękowe oraz duże prawdopodobieństwo wystąpienia wstrząsu pourazowego miazgi i tkanek okołowierzchołkowych nie wykonywano standardowych badań żywotności zębów za pomocą bodźców termicznych (chlorek etylu).
Wykonano badanie przepływu naczyniowego krwi w naczyniach miazgi z wykorzystaniem dopplerowego przepływomierza laserowego (LDF). Badanie objęło zęby 12, 11, 21, 22. Kontrolne badania porównawcze przepływu zaplanowano w odstępach tygodniowych w okresie unieruchomienia zębów i po zdjęciu szyny.
