Jak uspokoić pacjenta przed borowaniem? Relaksacja, muzyka, VR i… prawo autorskie

Lęk przed leczeniem stomatologicznym nadal stanowi istotną przeszkodę w zapewnieniu skutecznej profilaktyki oraz terapii chorób jamy ustnej. Jak wskazuje metaanaliza Appukuttana [1], aż 60% pacjentów zgłasza obawy związane z wizytą u dentysty, z czego ok. 14% spełnia kryteria klinicznej dentofobii. Przekłada się to na liczne trudności w codziennej praktyce – począwszy od wydłużenia czasu trwania wizyty, przez konieczność stosowania wyższych dawek środków znieczulających, aż po częstsze rezygnacje z zaplanowanych zabiegów tuż przed ich rozpoczęciem. W odpowiedzi na te wyzwania koncepcja stomatologii 5.0 proponuje podejście holistyczne, koncentrujące się nie tylko na aspektach klinicznych, ale również na całościowym doświadczeniu pacjenta, w tym na jego stanie emocjonalnym. 

Patofizjologia stresu związanego z leczeniem dentystycznym

Zjawisko stresu związanego z leczeniem stomatologicznym jest wynikiem aktywacji osi podwzgórze–przysadka–nadnercza, co prowadzi do zwiększenia poziomu kortyzolu we krwi, przyspieszenia akcji serca oraz nasilenia percepcji bólu. Te reakcje fizjologiczne stanowią wyzwanie, z którym współczesna stomatologia stara się skutecznie zmierzyć, oferując pacjentom nowoczesne metody relaksacyjne oddziałujące bezpośrednio na układ limbiczny oraz autonomiczny układ nerwowy.
Wykazano, że spokojna muzyka instrumentalna oraz obrazy natury wpływają na ciało migdałowate, co przyczynia się do zmniejszenia reakcji lękowej. Jednocześnie obserwuje się wzrost aktywności przywspółczulnej, objawiający się obniżeniem ciśnienia tętniczego krwi oraz poprawą parametrów zmienności rytmu zatokowego (HRV). Działanie to jest wzmacniane przez zastosowanie konkurencyjnych bodźców sensorycznych, takich jak dźwięk i obraz, które zgodnie z teorią bramy uwagi skutecznie odwracają uwagę pacjenta od nieprzyjemnych doznań.
Aktywacja osi podwzgórze–przysadka–nadnercza (HPA) uruchamia wyrzut ACTH i kortyzolu, co wywołuje tachykardię, wazokonstrykcję i zwiększoną percepcję bólu [2]. Techniki relaksacyjne przeciwdziałają temu na trzech pozio...