Autor: Stanisław Surma

Zapalenie przyzębia jest bardzo powszechną chorobą jamy ustnej. Objawy tego schorzenia nie są jednak bardzo dotkliwe na wczesnych etapach rozwoju choroby. Powoduje to, iż nasi pacjenci ignorują symptomy, takie jak krwawienie w czasie szczotkowania czy rozwój recesji, i zgłaszają się do stomatologa dopiero, gdy są zaniepokojeni rozchwianiem zębów. Późne leczenie zapalenia przyzębia może mieć bardzo dotkliwe skutki dla zdrowia ogólnego. W ostatnich latach jest prowadzonych wiele badań na temat wpływu zapalenia przyzębia na zdrowie ogólne. Pokazały one, iż przewlekłe zapalenia, toczące się latami w naszych tkankach, są źródłem aktywacji komórek układu immunologicznego, które następnie mogą brać udział w etiopatogenezie wielu schorzeń ogólnych, w tym nadciśnienia tętniczego. Identyfikacja zapalenia przyzębia jako czynnika ryzyka nadciśnienia jest bardzo ważnym faktem, który stawia przed nami, stomatologami, kolejne wyzwanie jako przed lekarzami mogącymi czynnie uczestniczyć w prewencji choroby nadciśnieniowej u swoich pacjentów przez zapobieganie chorobom przyzębia i ich wczesne leczenie.

Zarówno zapalenie przyzębia, jak i demencja stanowią globalny problem. Wyniki licznych badań wskazują, że osoby z zapaleniem przyzębia charakteryzują się większym ryzykiem wystąpienia demencji (szczególnie związanej z chorobą Alzheimera), natomiast demencja poprzez negatywny wpływ na nawyki żywieniowe i higienę jamy ustnej zwiększa ryzyko zapalenia przyzębia. Leczenie periodontologiczne może się przyczynić do prewencji zaburzeń funkcji poznawczych.

Do najważniejszych czynników ryzyka chorób jamy ustnej należą niewłaściwa higiena jamy ustnej oraz nieprawidłowe nawyki żywieniowe [3]. Biorąc pod uwagę, że kawa stanowi istotny składnik diety Polaków [6] i bezpośrednio oddziałuje na jamę ustną, istotne jest poznanie jej wpływu na rozwój tak powszechnych chorób jamy ustnej jak choroba przyzębia czy rak jamy ustnej.

Choroby układu krążenia pochodzenia miażdżycowego (ASCVD) i zapalenie przyzębia stanowią globalny problem zdrowotny. ASCVD są najczęstszą przyczyną zachorowalności i śmiertelności na całym świecie. Wyniki badań wskazują, że chorzy z zapaleniem przyzębia charakteryzują się istotnie zwiększonym ryzykiem wystąpienia ASCVD i gorszym rokowaniem. Jednakże leczenie periodontologiczne przyczynia się do zmniejszenia ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych z podwyższonym ryzykiem wystąpienia ASCVD, jak również z już występującym ASCVD.

Antybiotyki od lat są nadużywane przez stomatologów. Stosowanie ich w ramach profilaktyki po zabiegach stomatologicznych u osób zdrowych nie przynosi dodatkowych korzyści. W profilaktyce zakażeń w stomatologii podstawowe znaczenie ma właściwa higiena jamy ustnej i zachowanie odpowiednich zasad aseptyki i antyseptyki okołozabiegowej, natomiast w leczeniu zakażeń zębopochodnych – miejscowe leczenie przyczynowe. Stosowanie antybiotyków nie jest substytutem żadnego z tych postępowań.

Infekcje ustno-twarzowe wymagają odpowiedniego leczenia, ponieważ mogą powodować wiele groźnych powikłań. Antybiotyki stanowią jedną z metod prewencji i leczenia infekcji w stomatologii. Jednak ich nieracjonalne stosowanie przyczynia się do globalnego problemu, jakim jest antybiotykooporność bakterii. W celu zwiększenia racjonalnego wykorzystywania antybiotyków w stomatologii eksperci z Grupy Roboczej Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego (PTS) i Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków (NPOA) przygotowali rekomendacje kliniczne w tym zakresie.