Od miejscowego urazu, poprzez infekcje wirusowe, bakteryjne lub grzybicze, chorobę Addisona-Biermera (charakteryzującą się niedoborem kwasu foliowego i witaminy B12), niedobory żelaza, choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego u dzieci (owsiki), chorobę trzewną (celiakia), liszaj płaski Wilsona (postać nadżerkowo-wrzodziejąca), po choroby nowotworowe. Afty nawracające jamy ustnej należą do najczęściej występujących chorób w jamie ustnej o etiologii nieinfekcyjnej. Charakteryzują się one cyklicznym występowaniem bolesnych nadżerek lub owrzodzeń na błonie śluzowej jamy ustnej.
POLECAMY
Rak jamy ustnej
Pod względem częstości występowania jest to w Polsce drugi po raku krtani nowotwór złośliwy rejonu głowy i szyi. Według statystyk, nowotwory są rozpoznawane rocznie u ok. 10 mln ludzi, z czego nowotworów głowy i szyi (NGS) jest ok. 500 tys. Obserwowany jest wzrost zachorowalności ze względu na starzenie się społeczeństw oraz postęp w leczeniu wielu chorób układowych. W Polsce co roku na NGS zapada ok. 5500 osób (co stanowi ok. 5% wszystkich zachorowań), a umiera na nie ok. 3500. Główne czynniki ryzyka to palenie tytoniu, picie alkoholu oraz infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego (human papilloma virus – HPV). Przyczyniają się one do mutacji genu p53 błony śluzowej jamy ustnej.
Pozostałe czynniki ryzyka to przewlekły uraz błony śluzowej źle dopasowanymi protezami, występujące stany zapalne w jamie ustnej, zła higiena jamy ustnej oraz występowanie stanów przednowotworowych – leukoplakii i erytroplakii. Leukoplakia (biała plama) jest to rozrost nabłonka wielowarstwowego płaskiego podlegający rogowaceniu. W ok. 5–10% przypadków leukoplakii dochodzi do transformacji nowotworowej. Erytroplakia, czyli czerwona plama, występuje znacznie rzadziej. Cechuje ją zanik błony śluzowej oraz ścieńczenie nabłonka wielowarstwowego płaskiego, w którym występują cechy dysplazji. Erytroplakia w ok. 40% przypadków ulega przemianie złośliwej, a odróżnienie erytroplakii od carcinoma in situ (postać raka przedinwazyjnego) jest niezmiernie trudne.
Podstawowe zasady stomatologicznej profilaktyki o...
