Kawa a najczęstsze choroby jamy ustnej. Przegląd dla stomatologów praktyków

Do najczęściej występujących chorób jamy ustnej należą próchnica, choroby przyzębia oraz rak jamy ustnej [1]. Według Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization – WHO) choroby jamy ustnej dotyczą ok. 3 500 000 000 ludzi na całym świecie [2]. Co więcej, według Międzynarodowej Federacji Dentystycznej ponad 90% populacji będzie w ciągu życia chorować na jakąś chorobę jamy ustnej. Szacuje się, że próchnica zębów stałych dotyczy 35% światowej populacji [3]. W Polsce problem zapalenia przyzębia dotyczy 62% osób dorosłych [4]. Obserwujemy również znaczny wzrost przypadków raka jamy ustnej w polskiej populacji. Badania epidemiologiczne podają, iż w 1990 r. odnotowano 185 976 przypadków raka jamy ustnej, a w 2017 r. – 389 760, co wskazuje, że w ciągu 27 lat częstość występowania tego nowotworu wzrosła o blisko 110% [5].
Do najważniejszych czynników ryzyka chorób jamy ustnej należą niewłaściwa higiena jamy ustnej oraz nieprawidłowe nawyki żywieniowe [3]. Biorąc po uwagę, że kawa stanowi bardzo istotny składnik diety Polaków [6] i bezpośrednio oddziałuje na jamę ustną, istotne jest poznanie jej wpływu na rozwój tak powszechnych chorób jamy ustnej jak choroba przyzębia czy rak jamy ustnej. Wpływ kawy na środowisko jamy ustnej może być znaczący, biorąc pod uwagę dane pokazujące, że średni czas wypijania jednej filiżanki kawy wynosi 15 min [7]. W Polsce średnie spożycie kawy to jedna–dwie filiżanki na dobę na mieszkańca [6], co wskazuje, że średnio rocznie bezpośredni kontakt kawy z jamą ustną jest wyraźny i wynosi 182 godziny.

Próchnica

W badaniu autorstwa Godovarthy i wsp., obejmującym 120 zdrowych osób w wieku 18–25 lat, oceniano przeciwbakteryjne właściwości kawy w stosunku do Streptococcus mutans, czyli najważniejszej bakterii próchnicotwórczej. Stwierdzono, że kawa spożywana bez dodatków (mleko, cukier) wykazywała najwyższą aktywność przeciwbakteryjną przeciwko S. mutans. Dodanie mleka lub cukru prowadziło do istotnego zmniejszenia przeciwpróchniczych właściwości kawy [8]. 
Podobne wyniki dało badanie autorstwa Namboodiripad i Kori, obejmujące 2 tys. osób. Stwierdzono w nim, że czarna kawa bez cukru ma właściwości przeciwbakteryjne i przeciwpróchnicze (wskaźnik DMFT [łączna liczba zębów zepsutych, ubytków i wypełnień]: czarn...