Zapalenie przyzębia a ryzyko otępienia. Przegląd aktualnych danych dla stomatologa praktyka

Zarówno zapalenie przyzębia, jak i demencja stanowią globalny problem. Wyniki licznych badań wskazują, że osoby z zapaleniem przyzębia charakteryzują się większym ryzykiem wystąpienia demencji (szczególnie związanej z chorobą Alzheimera), natomiast demencja poprzez negatywny wpływ na nawyki żywieniowe i higienę jamy ustnej zwiększa ryzyko zapalenia przyzębia. Leczenie periodontologiczne może się przyczynić do prewencji zaburzeń funkcji poznawczych. 

Zapalenie przyzębia

Zapalenie przyzębia stanowi globalny problem zdrowotny i zajmuje 11. miejsce wśród najczęstszych chorób na świecie [1]. W analizie przeprowadzonej w ramach Global Burden of Disease Study wykazano, że w 2019 r. na świecie występowało 1,1 mld (95% CI: 0,8–1,4) przypadków ciężkiego zapalenia przyzębia. Stwierdzono, że w latach 1990–2019 częstość występowania zapalenia przyzębia uległa zwiększeniu o 67,9% [2]. Ponadto zapalenie przyzębia stwarza poważny problem ekonomiczny. Jak wskazują Botelho i wsp., w 2018 r. spowodowało ono 158,64 mld euro straty w Europie i 154,06 mld dol. straty w USA. Co więcej, obciążenie ekonomiczne związane z zapaleniem przyzębia stale ulega wzrostowi [3]. W Polsce rozpowszechnienie zapalenia przyzębia oceniano w badaniu autorstwa Głowackiej i wsp., obejmującym 1200 osób w wieku 65–74 lata. Wykazano, że rozpowszechnienie zapalenia przyzębia wynosiło 47,9% (postać umiarkowana – 20,8%, postać ciężka – 21,2%) [4]. Wyniki tych badań wskazują, że zapalenie przyzębia jest problemem spotykanym na co dzień zarówno w praktyce stomatologicznej, jak i w praktyce lekarskiej.
Tak duże rozpowszechnienie zapalenia przyzębia jest spowodowane powszechnym występowaniem czynników zwiększających ryzyko wystąpienia tej choroby. Czynniki ryzyka zapalenia przyzębia obejmują: 

• złą higienę jamy ustnej, 
• płeć męską, 
• starszy wiek, 
• nadmierny stres, 
• otyłość, 
• nieuregulowaną cukrzycę typu 1 i 2, 
• palenie tytoniu, 
• złą dietę (niedobory witamin C, D i wapnia), 
• niski status społeczno-ekonomiczny, 
• stosowanie niektórych leków (np. immunosupresyjnych), 
• predyspozycje genetyczne [5]. 
   

Zapalenie przyzębia jest przewlekłą, wieloczynnikową chorobą zapalną wywołaną dysbiozą mikroflory jamy ustnej, powodującą postępujące niszczenie tkanek przyzębia otaczających zęby. Na wczesnym etapie choroby, gdy procesem zapalnym są objęte tylko tkanki miękkie, charakteryzuje się ono obrzękiem, zaczerwienieniem i krwawieniem z dziąseł. W zaawansowanych stadiach zapalenia przyzębia, kiedy dochodzi do stopniowej resorpcji kości, obserwujemy zwiększoną ruchomość zębów, a następnie ich całkowitą utratę [5]. 
Jak wskazali Del Pinto i wsp., szacunkowa powierzchnia przyzębia jest równa powierzchni dłoni. Oddziaływanie miejscowego zapalenia o tak dużym nasileniu, występującego podczas uogólnionego zapalenia przyzębia, może się w istotny sposób przyczyniać do powstania zapalenia ogólnoustrojowego [6]. Zapalenie przyzębia zwiększa ryzyko wystąpienia chorób o podłożu zapalnym, takich jak: nadciśnienie tętnicze [5, 6], choroby układu krążenia pochodzenia miażdżycowego (atcherosclerotic cardiovascular disease –...