Autor: Agnieszka A. Pawlik

Najczęstszym celem leczenia stomatologicznego jest eliminacja bólu. Jego przyczyną mogą być prócz zębów lokalne zmiany zapalne tkanek miękkich: dziąseł, przyzębia, błony śluzowej. Niepokój pacjenta mogą budzić również zmiany, które nie manifestują się bólem, ale mogą być w sposób bardzo prosty zauważone przez niego w obrębie jamy ustnej. Takie zlokalizowane transformacje zapalne (przysparzające bólu lub bezbolesne) powinny budzić nasze zainteresowanie i być poddane diagnozie, a następnie terapii.

Stan zdrowia jamy ustnej i efektywność szeregu zabiegów stomatologicznych zależą w dużym stopniu od eliminacji palenia papierosów przez pacjenta. Natomiast zaprzestanie palenia, przynajmniej na okres samej tylko terapii stomatologicznej, może odegrać znaczącą rolę w definitywnym zerwaniu pacjenta z nałogiem. Dlatego tak cenne mogą się okazać informacje dotyczące samego nałogu, jego skutków w obrębie jamy ustnej, jak również poznanie kilku wskazówek, jak postępować, by pomóc pacjentowi w podjęciu decyzji o rzuceniu palenia.

Zdarza się, że z powodu pośpiechu, często też w związku z niestarannością, leczenie stomatologiczne staje się przyczyną uszkodzenia tkanek przyzębia. Zarówno wypełnienia klasy II oraz V, jak i samo opracowywanie ubytków mogą uszkodzić przestrzeń biologiczną. Preparowanie tkanek pod stałe uzupełnienia protetyczne, leczenie ortodontyczne dorosłych i dzieci także stwarzają sytuacje, gdy zdrowie przyzębia zostaje naruszone. Niestety bywa, iż takie sytuacje są bagatelizowane. Konsekwencją tego są nieraz uszkodzenia, które wymagają później dodatkowego, często specjalistycznego leczenia. W niniejszym artykule zostaną przedstawione najczęstsze sytuacje, które prowadzą do uszkodzenia tkanek przyzębia w toku codziennych czynności leczniczych. Takich sytuacji można uniknąć.

Jama ustna noworodka w momencie porodu jest jałowa. Jej kontakt z drobnoustrojami świata zewnętrznego zaczyna się jednak już w kanale rodnym. Później zasiedlanie przez drobnoustroje zależy od bardzo wielu czynników (m.in. odporności nabytej od matki, karmienia naturalnego, drobnoustrojów obecnych w jamie ustnej najbliższych, zasad utrzymania higieny). Konsekwencją tego bywają niekiedy zmiany chorobowe błony śluzowej (te infekcyjne i nie tylko). Bywa też, że zmiany stanowią element dotyczący ogólnego stanu zdrowia malucha.

Z chorobami jamy ustnej, które toczą się z obecnością aft, spotykamy się stosunkowo często. Są one określane także jako aftozy. Nie są jednak do końca poznane. Pojawia się nawet przypuszczenie, że aftoza to choroba ogólna, która rozwija się pod różnymi postaciami.

SARS-CoV-2 to wirus odpowiedzialny za chorobę COVID-19. Objawy infekcji można zaobserwować w fazie prodromalnej, ostrej choroby i później, w okresie tzw. long COVID. Sama terapia infekcji również nie pozostaje pośrednio bez negatywnego wpływu na całą jamę ustną chorego.

Zespół pieczenia jamy ustnej może mieć wiele rozmaitych przyczyn – od czynników ogólnoustrojowych, jak cukrzyca, niedobory witamin lub alergie, przez czynniki miejscowe, takie jak bruksizm czy nieodpowiednia higiena jamy ustnej, po czynniki psychologiczne i psychiatryczne. Niezależnie od etiologii BMS powoduje u chorego duży dyskomfort i znacząco wpływa na jego funkcjonowanie oraz samopoczucie. Leczenie tej przypadłości jest dla stomatologa prawdziwym wyzwaniem.

Z chorobami jamy ustnej, które toczą się z obecnością aft, spotykamy się stosunkowo często. Są one określane także jako aftozy. Nie są one jednak wciąż do końca poznane. Pojawia się nawet przypuszczenie, że aftoza to choroba ogólna, która rozwija się pod różnymi postaciami