Wybrane elementy interdyscyplinarnego leczenia choroby przyzębia

Aktualnie głównym elementem terapii chorego przyzębia jest trwała eliminacja zapalenia dziąseł. Terapia opiera się przede wszystkim na redukcji masy bakteryjnej (mechanoterapii). Ułatwia ona odpowiedź immunologiczną oraz uruchamia reakcję obronną ze strony gospodarza. Konieczne jest bowiem przywrócenie zachwianej przez proces zapalny równowagi między florą bakteryjną a tkankami przyzębia i usunięcie jak największej ilości mikroorganizmów chorobotwórczych z jamy ustnej po to, by zastąpić je florą kompatybilną ze zdrowymi tkankami (fizjologiczną). Dodatkowo żaden inny akt terapeutyczny względem chorego przyzębia nie będzie w pełni skuteczny, dopóki nie zostanie wyleczone zapalenie dziąseł. 
Eliminacja płytki bakteryjnej naddziąsłowej wpływa pozytywnie na zmiany jakościowe w płytce poddziąsłowej. Poprawa higieny jamy ustnej i wyleczenie stanu zapalnego dziąseł powoduje zmiany we florze bakteryjnej nawet głębokich kieszonek dziąsłowych. Brak płytki naddziąsłowej pozbawia składników odżywczych bakterie żyjące głębiej i zmniejsza intensywność reakcji zapalnej w tkance dziąsła (dochodzi do zmniejszenia produkcji wysięku zapalnego, będącego źródłem tych składników). W konsekwencji prowadzi to do powstania korzystnych warunków dla kolejnych etapów leczenia chorego przyzębia. Profesjonalna higiena i preparaty przeciwzapalne to aktualnie klucz do sukcesu w walce z zapaleniem. 
Najprostszy i najczęściej, bo codziennie, stosowany preparat o charakterze przeciwzapalnym w stosunku do dziąseł to pasta do zębów. Zazwyczaj zawiera ona związki o działaniu bakteriostatycznym, a nawet bakteriobójczym. Jest do tego wykorzystywana przede wszystkim chlorheksydyna, ale także kompleks triklosan/kopolimer, sanguinaryna i jony cynawe. Także dodane do past wyciągi z roślin lub witaminy ułatwiają proces gojenia dziąseł, często wspomagają też miejscowe mechanizmy odpornościowe. Wywołują one obkurczenie naczyń krwionośnych, zmniejszają obrzęk i ból oraz eliminują objawy stanu zapalnego. Antyseptyki lub substancje pochodzenia roślinnego są stosowane również w postaci płukanek, maści czy żeli.
Dwuglukonian chlorheksydyny to tzw. złoty standard, bez którego nie można sobie dzisiaj wyobrazić terapii przeciwzapalnej przyzębia. Warto jednak dodać, iż od wielu lat są prowadzone prace nad wykorzystaniem dodatkowo substancji przeciwzapalnych w leczeniu zapalenia przyzębia, podawanych ogólnie. Wydają się one rozwiązaniem dla pacjentów, u których brak pozytywnych i wystarczająco satysfakcjonujących efektów po zastosowaniu konwencjonalnej miejscowej terapii przeciwzapalnej. 

Propozycja protokołu terapeutycznego kontrolującego stan zapalny przyzębia

Samo profesjonalne usunięcie złogów nazębnych i przestrzeganie podstawowych zasad higieny (systematyczne i skrupulatne szczotkowanie zębów pastą przeciwzapalną, stosowanie przyborów do oczyszczania przestrzeni międzyzębowych) wystarcza w początkowym stadium zapalenia. 
Przewlekły stan zapalny, szczególnie przy utrzymującym się braku prawidłowej kontroli płytki, wymaga już zastosowania preparatów chlorheksydyny, najlepiej równocześnie w formie płukanki i żelu. 
Obecność patologicznych kieszonek dziąsłowych, czyli etap, kiedy stan zapalny dziąseł rozprzestrzenia się w kierunku głębiej leżących struktur przyzębia, wywołuje pytanie o najwłaściwszy protokół terapeutyczny. Można wówczas wybrać schemat:
1. w pierwszym etapie:

• korekta nawyków higienicznych, wprowadzenie dodatkowych przyborów do higieny, pasty o charakterze przeciwzapalnym,
• powtarzanie na trzech, a nawet pięciu seansach usuwania złogów nad- i poddziąsłowych, w odstępach tygodniowych,
• w zależności od stopnia stanu zapalnego stosowanie preparatów chlorheksydyny (płyn, żel);
   

2. w drugim etapie:

• po upływie przynajmniej trzech tygo...