Zrozumieć nadwrażliwość zębiny

PRACTISE & CASES

Mimo mało spektakularnych objawów klinicznych wywiera nierzadko szczególny wpływ na jakość życia naszych pacjentów. Nadwrażliwość zębiny – bo o niej mowa – ze swoją szeroką etiopatologią, wielopłaszczyznową diagnostyką, subtelną i niejednokierunkową (wciąż bez konsensusu) terapią ciągle wydaje się problemem mało zrozumianym, niedodiagnozowanym i niedoopiekowanym. Wpływ ma na to również fakt, iż dolegliwości bólowe, mimo że nieraz dotkliwe, nie mają charakteru ciągłych i występują okresowo. Dlatego też został przygotowany niniejszy tekst, który przedstawia nadwrażliwość zębiny w różnych aspektach, by pozwolić lepiej ją zrozumieć, a w codziennej pracy skuteczniej odpowiadać na oczekiwania naszych pacjentów z tą dolegliwością.

Okolica szyjki zęba jest miejscem kontaktu szkliwa, który pokrywa koronę, i cementu stanowiącego wierzchnią warstwę korzenia zęba. Zazwyczaj w tej okolicy szkliwo jest pokryte cienką warstwą cementu. Bywa również, że tkanki te tylko stykają się ze sobą. Zdarza się jednak, że okolicę szyjki zęba stanowi pas odsłoniętej zębiny, pozbawionej warstw ochronnych. Równocześnie połączenie nabłonka dziąsła ze szkliwem w postaci przyczepu nabłonkowego pozostaje w okolicy szyjki zęba, pokrywając ją, do ok. 25.–30. roku życia.

POLECAMY

Z czasem przyczep nabłonkowy przesuwa się i odsłania szyjkę, wędrując po cemencie korzeniowym w kierunku dowierzchołkowym. Powoduje to wydłużenie koron klinicznych zębów z równoczesnym powolnym regularnym zanikiem wyrostków zębodołowych. To bierne wyrzynanie zębów jest charakterystyczne dla tzw. starczego zaniku przyzębia. Proces ten charakteryzuje się bezobjawowym przebiegiem, bez wyraźnej wrażliwości obnażonych szyjek zębowych, nawet w przypadku obecności w ich okolicy samej zębiny. Powolny przebieg tego procesu, równoległe nawarstwianie się zębiny wtórnej i sklerotycznej oraz zwłóknienie miazgi powodują, że przenoszenie bodźców do miazgi zostaje zakłócone. 

Ten opisany powolny i bezobjawowy proces traci jednak cechy regularności i przebiega intensywniej na skutek działania różnych miejscowych czynników drażniących, takich jak: 

  • stan zapalny dziąsła i przyzębia, 
  • uraz zgryzowy, 
  • błędy w leczeniu (np. nawisające wypełnienia II i V klasy), 
  • nieprawidłowe nawyki higieniczne, 
  • zabiegi chirurgiczne na przyzębiu, 
  • wady zgryzu, 
  • braki zębowe, 
  • dehiscencje i fenestracje wyrostka zębodołowego, 
  • niektóre przyzwyczajenia żywieniowe.

Wymienione czynniki predysponują do pojawienia się tzw. nadwrażliwości szyjek zębowych. Szczególnie jeśli w okolicy szyjki zęba brak jest kontaktu szkliwa z cementem. 

Należy jednak podkreślić, że nawet mimo odsłoniętej zębiny w zębie z żywą miazgą warunkiem pojawienia się nadwrażliwości jest odpowiednia liczba otwartych kanalików zębinowych. 

Mechanizm zjawiska nadwrażliwości najlepiej tłuma...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • Roczną prenumeratę 4 wydań Forum Stomatologii Praktycznej
  • Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
  • ...i wiele więcej!

Przypisy