Zasady udostępniania dokumentacji medycznej

Formy wniosków o udostępnienie 

Podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych powinien umożliwić składanie wniosków o udostępnienie dokumentacji medycznej w każdej formie. Forma wniosku nie musi zatem ograniczać się wyłącznie do formy pisemnej, ale może również przybrać formę ustną bądź zostać przekazana za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. 
Jak wskazuje art. 26 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych udostępnia dokumentację medyczną pacjentowi, jego przedstawicielowi ustawowemu bądź osobie upoważnionej przez pacjenta. Udostępnienie dokumentacji medycznej następuje zatem na żądanie osoby uprawnionej. Przepis ten nie wskazuje jednak, w jaki sposób pacjent, jego przedstawiciel ustawowy bądź osoba upoważniona mogą zwrócić się o udostępnienie dokumentacji. Może to być zatem jakakolwiek forma, a w szczególności wymienione już wyżej formy: pisemna, ustna bądź elektroniczna. 
Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny1: „(…) wprowadzenie regulacji formy złożenia żądania udostępnienia dokumentacji medycznej stanowi naruszenie zbiorowych praw pacjenta. Wybór formy żądania, w tym podstawowej – formy ustnej – należy do pacjenta”. 
Podsumowując, podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych nie może w swoich regulacjach wewnętrznych nakładać na pacjentów innych obowiązków niż te, które wynikają z przepisów prawa powszechnie obowiązującego. Podmiot posiada jednak możliwość wprowadzenia formularza o udostępnienie dokumentacji, by ułatwić i usprawnić wnioskowanie o nią. Formularz taki ma dawać możliwość skorzystania z niego przez pacjenta, wypełnienie wniosku na wzorze przygotowanym przez podmiot nie może być jednak w żadnym wypadku uznawane za obligatoryjne. 

Udostępnianie dokumentacji medycznej bez zbędnej zwłoki

Udostępnianie dokumentacji medycznej powinno nastąpić bez zbędnej zwłoki, tzn. możliwie jak najszybciej. Powyższa kwestia została uregulowana w § 78 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania2. Wewnętrzne postanowienia ujęte w regulaminach podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych, które określają termin udostępnienia dokumentacji medycznej, przykładowo „do 7 dni”, nie znajdują zatem odzwierciedlenia w przepisach prawa3. Dopuszczalne byłoby natomiast ujęcie w regulaminie takiego przykładowego zapisu: „Dokumentacja medyczna jest udostępniana niezwłocznie (bez zbędnej zwłoki)”. 
Realizacja prawa do dostępu do dokumentacji medycznej nie może być w żaden sposób ograniczana czy utrudniana przez podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych. Prawo to nie tylko służy ochronie zdrowia, lecz także niejednokrotnie decyduje nawet o ochronie życia, co zostało wskazane w wyroku Sądu Administracyjnego w Warszawie4. Nagła operacja, konieczność kontynuowania ściśle określonego leczenia to tylko przykładowe przypadki, które mogą wymagać konieczności natychmiastowego udostępnienia dokumentacji w celu sprawnego udzielenia pomocy pacjentowi. 
Podobnie Naczelny Sąd Administracyjny5 podkreślił, że podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych są obowiązane w taki sposób zorganizować praktykę, aby pacjent mógł otrzymać dokumentację medyczną bez zbędnej zwłoki. W przypadkach szczególnych, związanych z ochroną życia pacjenta, podmioty te powinny stworzyć możliwość udostępnienia dokumentacji bez ograniczenia czasowego. 
Pozbawienie pacjenta takiej możliwości godzi w jego podstawowe prawa. 

Wydawanie wyników badań diagnostycznych

Podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych nie może uzależniać udostępnienia pacjentowi wyników badań diagnostycznych, w tym wykonanych w ramach środków publicznych, od wcześniejszej wizyty u lekarza, który zlecił wykonanie tych badań. Wyniki badań stają się częścią dokumentacji medycznej i podlegają ogólnym zasadom jej udostępniania. 
Często dochodzi bowiem do sytuacji, gdy pacjentowi odmawia się dostępu do wyników badań, mimo że znajdują się już one w posiadaniu podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych, a ich uzyskanie jest warunkowane koniecznością odbycia wizyty u lekarza, który zlecił wykonanie badań. Jakkolwiek słusznym najpewniej w każdym z przypadków byłoby przeanalizowanie wyników przez lekarza celem prawidłowej ich oceny i ustalenia ewentualnego dalszego postępowania diagnostyczno-leczniczego, to jednak pacjent ma prawo uzyskać dostęp do dokumentacji od razu, niezależnie od tego, czy później zdecyduje się na wizytę, czy też nie.
Powyższe stanowisko potwierdził w swym wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie6: „(…) osoba upoważniona przez pacjenta domagała się wydania jej wyników badań pacjentki w formie papierowej, czyli w jednej z form przewidzianych w art. 27 (…). Prawo, o którym mowa w tym przepisie, nie jest warunkowane żadnymi dodatkowymi przesłankami. Tymczasem z okoliczności faktycznych sprawy wynika, że skorzystanie z możliwości uzyskania odpisów albo kopii wyników badań zostało uzależnione od odbycia wizyty lekarskiej”. 

Udostępnianie oryginału dokumentacji

Podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych jest zobowiązany do udostępnienia oryginału dokumentacji medycznej na żądanie uprawnionych do tego podmiotów. Pacjent co do zasady nie jest takim podmiotem. Obecnie zgodnie z art. 27 ust. 1 pkt 3 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta dokumentacja medyczna jest udostępniana przez wydanie oryginału za potwierdzeniem odbioru i z zastrzeżeniem zwrotu po wykorzystaniu na żądanie organów władzy publicznej albo sądów powszechnych, a także w przypadku, gdy zwłoka w wydaniu dokumentacji mogłaby spowodować zagrożenie dla życia lub zdrowia pacjenta. Zmiana przepisów ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta obowiązująca od 11 maja 2017 r. wprowadziła ograniczenie w dostępie do oryginałów dokumentacji medycznej dla pozostałych podmiotów aniżeli powyżej wymienione, w tym dla pacjentów (udostępnienie możliwe jest w sytuacji, gdy zwłoka w wydaniu dokumentacji mogłaby spowodować zagrożenie dla życia lub zdrowia pacjenta). 
W przypadku udostępnienia dokumentacji medycznej uprawnionemu podmiotowi w formie oryginału podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych musi dokonać kserokopii lub pełnego odpisu dokumentacji medycznej (przed wydaniem oryginału), o czym stanowi § 78 ust. 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania. 

Skuteczność upoważnienia do dostępu do dokumentacji medycznej złożonego w innym podmiocie udzielającym świadczeń zdrowotnych

Upoważnienie o charakterze ogólnym złożone przez pacjenta w jednym podmiocie upoważnia do dostępu do dokumentacji medycznej przechowywanej również w innym podmiocie. Upoważnienie, które nie obejmuje jedynie konkretnego podmiotu, w którym zostało złożone, powinno być respektowane, a podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych są obowiązane udostępnić dokumentację medyczną osobie posiadającej upoważnienie od pacjenta złożone w innym podmiocie. Taki pogląd wyraził również w swym wyroku Naczelny Sąd Administracyjny7: „Ustawodawca w art. 26 ust. 2 ustawy o prawach pacjenta użył co prawda terminu w przypadku osoby upoważnionej przez zmarłego pacjenta, jednak zakładając racjonalność ustawodawcy, nie sposób uznać, jak wywodzi Szpital, że jego celem było zawężenie uprawnień do udostępnienia dokumentacji jedynie do sytuacji śmierci pacjenta w tej konkretnej placówce medycznej, w której złożył stosowne oświadczenie. Takie ograniczenie uprawnień nie wynika bowiem wprost z żadnych przepisów prawa regulujących prawo dostępu do dokumentacji medycznej”. 
Na marginesie tylko wskazać należy, że przepisy nie ograniczają liczby osób, które mogą zostać wskazane przez pacjenta w upoważnieniu do dostępu do jego dokumentacji medycznej. 

Brak wymogu formy pisemnej upoważnienia

Podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych nie mogą wymagać od pacjentów złożenia upoważnienia do dokumentacji medycznej dla innej osoby jedynie w formie pisemnej. Według § 8 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania w dokumentacji medycznej wewnętrznej zamieszcza się lub dołącza do niej oświadczenie pacjenta o upoważnieniu do uzyskiwania dokumentacji, ze wskazaniem imienia i nazwiska osoby upoważnionej oraz danych umożliwiających kontakt z tą osobą. W sytuacji gdy oświadczenie nie zostało złożone, adnotację o tym zamieszcza się w dokumentacji indywidualnej wewnętrznej. Ustawodawca nie nałożył żadnego ograniczenia co do przyjmowania upoważnień do dostępu do dokumentacji wyłącznie do formy pisemnej. 
W przypadku gdy pacjent upoważnił inne osoby w sposób pisemny, oświadczenie takie należy dołączyć do jego dokumentacji. Pacjent może jednak wyrazić swoją wolę ustnie, wówczas pracownik przyjmujący upoważnienie odnotowuje ten fakt w dokumentacji medycznej. 
Powyższy pogląd znalazł odzwierciedlenie w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie8: „Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta nie uzależnia ważności lub skuteczności upoważnienia do dokumentacji medycznej od wymogu innej formy szczególnej, a nawet wymogu formy pisemnej. Oznacza to, że przedmiotowe upoważnienie może być udzielone nawet ustnie, np. w obecności lekarza”. Co więcej, WSA w Warszawie zauważył: „Negowanie ważności pisemnego upoważnienia do dokumentacji medycznej i stawianie wymogu formy aktu notarialnego wbrew brzmieniu ustawy jest bezzasadne i niedopuszczalne”.

Brak wymogu przedstawienia upoważnienia w formie potwierdzonej urzędowo lub notarialnie

Podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych nie może żądać od osób upoważnionych przez pacjenta do dostępu do jego dokumentacji medycznej, aby upoważnienie zostało potwierdzone urzędowo lub notarialnie. Przepisy prawa nie określają szczególnych form upoważnienia do dostępu do dokumentacji, zatem nie można domagać się od osoby upoważnionej przedłożenia upoważnienia poświadczonego notarialnie lub urzędowo9.

Brak wymogu uzyskania zgody na udostępnienie od kierującego podmiotem leczniczym 

Zdarzają się przypadki, że podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych uzależniają udostępnienie dokumentacji medycznej od zgody kierującego tym podmiotem czy też od zgody konkretnego lekarza pracującego w podmiocie. Udostępnienia nie można jednak od takiej zgody uzależniać. W tym zakresie należy podnieść, że udostępnienie dokumentacji medycznej nie może zostać w żaden sposób uzależnione od decyzji osoby np. zarządzającej, ponieważ uprawnienie do dostępu do dokumentacji wypływa z mocy samego prawa. 
Niejednokrotnie z przepisów regulaminów wewnętrznych wynika, że pracownicy muszą uzyskać zgodę na dokonanie czynności, która stanowi przecież nie tylko obowiązek po stronie podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych, lecz także prawo pacjenta. Sformułowanie takie rodzi wątpliwości w kontekście ograniczenia praw pacjenta do dostępu do jego dokumentacji medycznej. Nie zawsze kierujący podmiotem udzielającym świadczeń zdrowotnych może być bowiem dostępny na miejscu. Wpływałoby to wówczas na obowiązek udostępniania dokumentacji medycznej bez zbędnej zwłoki. 
Oczywiście należy odmówić udostępnienia dokumentacji medycznej, jeśli o dostęp do niej ubiega się osoba nieuprawniona, nie można jednak uzależniać z góry wydania dokumentacji od zgody kierującego danym podmiotem. 

Brak obowiązku wskazania celu ubiegania się o dokumentację

Podmioty udostępniające dokumentację medyczną nie mogą żądać wskazania celu jej udostępnienia. Przepisy ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta nie zobowiązują pacjenta do podania celu, dla którego ubiega się on o dostęp do dokumentacji. Nieprawidłową praktyką jest zatem uzależnianie wydania dokumentacji od tego, czy pacjent wskaże, jaki jest cel jego wniosku. Podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych jest zobowiązany do wydania dokumentacji na mocy przepisów ww. ustawy i nie może regulować wskazanej kwestii w wewnętrznym regulaminie organizacyjnym. 
We wzorach wniosków o udostępnienie dokumentacji medycznej redagowanych przez podmioty lecznicze (formularze „pomocnicze”, które pacjenci mogą wypełnić, ubiegając się o dostęp do dokumentacji) nie może znajdować się rubryka dotycząca celu wnioskowania o dostęp do dokumentacji, nawet jeśli nie miałaby ona znaczenia dla samego udostępnienia dokumentacji. 

Zakaz ograniczania możliwości złożenia wniosku do określonych godzin

Podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych nie mogą ograniczać możliwości złożenia wniosku o udostępnienie dokumentacji medycznej wyłącznie do określonych godzin. Przykładowo, jeżeli podmiot prowadzi szpital i udziela świadczeń zdrowotnych całodobowo, to jest zobowiązany zorganizować pracę w taki sposób, aby umożliwić pacjentom składanie wniosków w każdym czasie. 
Naczelny Sąd Administracyjny (w powoływanym już wyroku z dnia 4 grudnia 2018 r., sygn. akt. II OSK 3024/18) wyraził stanowisko, że podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych są obowiązane tak zorganizować praktykę, aby pacjent mógł otrzymać dokumentację medyczną bez zbędnej zwłoki. W przypadkach szczególnych, gdy w grę wchodzi życie pacjenta, podmioty te powinny stworzyć możliwość udostępnienia dokumentacji bez ograniczenia czasowego, a pozbawienie takiej możliwości skutkuje naruszeniem praw pacjenta. Niezwłoczne udostępnianie dokumentacji medycznej dotyczy również pacjentów hospitalizowanych. 
Podsumowując, podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych powinien umożliwić składanie wniosków o udostępnienie dokumentacji medycznej w każdym czasie swojego funkcjonowania, bez narzucania jakichkolwiek ograniczeń czasowych. 

Udostępnianie dokumentacji po śmierci pacjenta

Zgodnie z art. 26 ust. 2 ustawy o prawach pacjenta dokumentacja medyczna jest udostępniana także osobie bliskiej, chyba że udostępnieniu sprzeciwi się inna osoba bliska lub sprzeciwił się temu sam pacjent jeszcze za życia (z zastrzeżeniem przypadków ujętych w ust. 2a i 2b, o których poniżej). Pojawia się zatem pytanie, w jaki sposób niniejsze uprawnienie ma być realizowane w praktyce przez podmiot leczniczy, tj. jak i w jaki sposób należy sporządzać dowód statusu osoby bliskiej zmarłego pacjenta w stosunku do wnioskującego o wydanie dokumentacji. Na podmiocie wykonującym działalność leczniczą spoczywa przecież obowiązek zabezpieczenia danych wrażliwych. Oznacza to, że dokumentacja medyczna oraz informacja medyczna o pacjencie podlegają szczególnym reżimom ochronnym. 
Ustawą z dnia 6 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw (weszła w życie w dniu 9 lutego 2019 r.) wprowadzono istotne zmiany w zakresie udostępniania dokumentacji medycznej po śmieci pacjenta. Dostęp taki przysługiwał dotychczas wyłącznie osobie, która posiadała upoważnienie od konkretnego pacjenta. Nowe rozwiązanie przyjmuje domniemanie zgody na udostępnienie dokumentacji medycznej każdej osobie bliskiej zmarłego. Przez osobę bliską należy rozumieć małżonka, krewnego do drugiego stopnia lub powinowatego do drugiego stopnia w linii prostej, przedstawiciela ustawowego, osobę pozostającą we wspólnym pożyciu lub osobę wskazaną przez pacjenta10.
Sprawdzenie, czy ktoś jest krewnym, może zasadniczo odbyć się poprzez zweryfikowanie aktów stanu cywilnego. Artykuł 26 ust. 2 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta w brzmieniu obowiązującym od 9 lutego 2019 r. stanowi, że po śmierci pacjenta dokumentacja medyczna jest udostępniana osobie upoważnionej przez pacjenta za życia lub osobie, która w chwili zgonu pacjenta była jego przedstawicielem ustawowym. Weryfikacja może się odbyć w dwojaki sposób, mianowicie poprzez:

• przedstawienie aktu stanu cywilnego i dokumentu tożsamości lub
• złożenie pisemnego oświadczenia o istnieniu więzi pokrewieństwa lub powinowactwa z pouczeniem o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywego oświadczenia na podstawie art. 233 Kodeksu karnego. Wniosek o wydanie dokumentacji lub udzielenie informacji jest w tym wypadku postępowaniem prowadzonym na podstawie przepisu ustawy.

Dokumentacja medyczna po wprowadzonych zmianach przepisów jest udostępniana osobie bliskiej, chyba że udostępnieniu sprzeciwi się inna osoba bliska lub sprzeciwił się temu pacjent za życia11. Ustawodawca dał wreszcie narzędzie lekarzowi, pielęgniarce czy do zweryfikowania pokrewieństwa czy powinowactwa. Artykuł 26 ust. 2a ustawy o prawach pacjenta stanowi: „W przypadku sporu między osobami bliskimi o udostępnienie dokumentacji medycznej zgodę na udostępnienie wyraża sąd, o którym mowa w art. 628 ustawy Kodeks postępowania cywilnego”.
O powyższym decyduje zatem sąd w postępowaniu nieprocesowym (na wniosek osoby bliskiej). Sąd może wyrazić zgodę na udostępnienie dokumentacji medycznej i określić zakres jej udostępnienia. Z kolei w razie sporu między osobami bliskimi (sprzeciw zgłoszony przez osobę bliską względem udostępnienia dokumentacji innej osobie bliskiej) wniosek do sądu, również w postępowaniu nieprocesowym, może złożyć osoba bliska lub osoba wykonująca zawód medyczny. Osoba wykonująca zawód medyczny może wystąpić z wnioskiem do sądu także w przypadku uzasadnionych wątpliwości, czy osoba występująca o udostępnienie dokumentacji lub sprzeciwiająca się jej udostępnieniu jest osobą bliską dla pacjenta. 
Warto dodać, że art. 26 ust. 2b ustawy o prawach pacjenta stanowi: „W przypadku gdy pacjent za życia sprzeciwił się udostępnieniu dokumentacji medycznej, o którym mowa w ust. 2, sąd w postępowaniu nieprocesowym na wniosek osoby bliskiej może wyrazić zgodę na udostępnienie dokumentacji medycznej i określić zakres jej udostępnienia, jeżeli jest to niezbędne:

• w celu dochodzenia odszkodowania lub zadośćuczynienia z tytułu śmierci pacjenta;
• dla ochrony życia lub zdrowia osoby bliskiej”.

Opłaty związane z udostępnianiem dokumentacji medycznej

Opłata za udostępnienie kopii dokumentacji medycznej potwierdzonej za zgodność z oryginałem
Opłata za udostępnienie kopii dokumentacji medycznej potwierdzonej za zgodność z oryginałem nie może przewyższać maksymalnej kwoty ustalonej w ustawie o prawach pacjenta. Maksymalne kwoty, jakie podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych może pobrać za udostępnienie dokumentacji medycznej, w zależności od formy udostępnienia wybranej przez pacjenta, zostały określone w art. 28 ust. 4 pkt 2 wspomnianej ustawy i są uzależnione od wartości przeciętnego wynagrodzenia ogłaszanego każdego roku przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. 
Niejednokrotnie dochodzi jednak do sytuacji, w których podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych pobierają dodatkowe opłaty za uwierzytelnienie kopii dokumentacji medycznej. Działanie takie odbywa się wbrew przepisom prawa. W powyższej kwestii wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie12: „Poświadczenie za zgodność z oryginałem kopii dokumentacji medycznej nie zmienia jej charakteru, bowiem w świetle zapisów ustawy może być ona traktowana wyłącznie jako kopia. W ustawie nie przewidziano bowiem kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem (…) w konsekwencji skarżący nie był uprawniony do pobierania opłat wyższych niż maksymalna kwota określona w art. 28 ust. 4 pkt 2 ustawy”. 

Pobieranie opłat związanych z przygotowaniem bądź wysyłką dokumentacji medycznej
Niedopuszczalne jest pobieranie dodatkowych opłat tzw. manipulacyjnych czy za czynności administracyjne, za przygotowanie dokumentacji medycznej do udostępnienia, w tym do jej wysyłki. 
Jeżeli podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych pobiera opłatę za wysyłkę dokumentacji, ciąży na nim obowiązek odpowiedniego jej obliczenia. Podmiot leczniczy nie może do opłat za udostępnienie dokumentacji ustalanych na podstawie ustawy doliczać dodatkowych kosztów związanych przykładowo z przygotowaniem dokumentacji do wysyłki czy za czynności administracyjne. Podobnie w sytuacji udostępniania dokumentacji medycznej osobom upoważnionym przez pacjenta stawka maksymalna musi pozostać zachowana, tj. bez naliczania dodatkowych kosztów. 
W odniesieniu do kosztów wysyłki dokumentacji należy wskazać stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego13: „Opłaty publiczne pobierane są zawsze w związku z określonym, konkretnym działaniem organów państwa (samorządu terytorialnego). Jeżeli opłata pobierana jest w wysokości usługi – może zawierać pewne cechy ceny, jeżeli zaś jest świadczeniem pobieranym w wysokości znacznie wyższej niż wartość faktycznie świadczonej usługi – nabywa cechy podatku (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 17 stycznia 2006 r. U6/04, DTK – A 2006/1/3). Wymaga to zachowania formy ustawowej regulacji. Ustalenie wysokości opłaty za udostępnienie dokumentacji medycznej może uwzględniać tylko wysokość kosztów poniesionych przez podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych. Nie może zatem naruszać zasady ekwiwalentności. 
Pobieranie opłaty za przesyłkę dokumentacji medycznej pocztą nie może przekraczać poniesionej opłaty ustalonej przez operatora pocztowego. Pobieranie wyższej opłaty jest działaniem bezprawnym”. 
Reasumując, podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych mogą pobierać opłaty za wysłanie dokumentacji medycznej, lecz naliczona kwota musi być zindywidualizowana oraz odpowiadać faktycznie poniesionym kosztom.

Wprowadzenie obowiązku uiszczenia opłaty za udostępnienie dokumentacji medycznej przed jej wydaniem
Wprowadzenie obowiązku uiszczenia opłaty za udostępnienie dokumentacji medycznej przed jej wydaniem nie stoi w opozycji do praw pacjenta. Podmioty lecznicze mają prawo do udostępnienia dokumentacji dopiero po uzyskaniu płatności za tę czynność. 
W kwestii uzależnienia wydania dokumentacji medycznej od dokonania zapłaty swoje stanowisko wyraził Naczelny Sąd Administracyjny14. Zgodnie z jego orzeczeniem: „Wprowadzenie regulacji uzależniającej udostępnienie dokumentacji medycznej od uiszczenia opłaty przed wykonaniem czynności udostępnienia dokumentacji medycznej jest związane z ceną usługi, nie stanowi naruszenia praw pacjenta. Jest to związane z przyjęciem dopuszczalności obciążenia pacjentów kosztami tego rodzaju usługi (art. 28 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta)”.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, Dz. U. z 2019 r., poz. 1127 t.j. z dnia 17 czerwca 2019 r.
2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania z dnia 9 listopada 2015 r., Dz. U. z 2015 r., poz. 2069 ze zm.
3. Ustawa z dnia 6 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2019 r., poz. 150.
4. Ustawa o zawodzie lekarza z dnia 5 grudnia 1996 r., Dz. U. z 2019 r., poz. 537 t.j. z dnia 21 marca 2019 r.
5. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, Dz. U. z 2019 r., poz. 1950 t.j. z dnia 14 października 2019 r.
6. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, Dz. U. z 2019 r., poz. 1460 t.j. z dnia 5 sierpnia 2019 r.

1. Vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 grudnia 2018 r., sygn. akt II OSK 3024/18. 
2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania.
3. Vide: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 1 września 2015 r., sygn. akt VII SA/Wa 1189/14.
4. Vide: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 4 grudnia 2015 r., sygn. akt VII SA/Wa 1666/15.
5. Vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 grudnia 2018 r., sygn. akt. II OSK 3024/18.
6. Vide: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 września 2017 r., sygn. akt VII SA/Wa 1295/17.
7. Vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 września 2013 r., sygn. akt II OSK 1539/13.
8. Vide: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 1 września 2015 r., sygn. akt VII SA/Wa 1189/14.
9. Vide: ibidem.
10. Artykuł 3 ust. 1 pkt 2 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
11. Artykuł 26 ust. 2 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
12. Vide: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 31 stycznia 2018 r., sygn. akt VII SA/Wa 2720/17.
13. Vide: Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 grudnia 2018 r., sygn. akt II OSK 3024/18.
14. Vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 kwietnia 2018 r., sygn. akt II OSK 3194/17.