Zastosowanie produktów kwasu hialuronowego i toksyny botulinowej ma bardzo duży zasięg. Kwasem hialuronowym można wykonywać zabiegi na zmarszczkach, które mają różną głębokość, a także konturować brodę, policzki czy wypełniać usta lub blizny. Toksyną botulinową można zmniejszać nadaktywność mięśni. Stosowanie toksyny botulinowej może być uzupełnione zastosowaniem kwasu hialuronowego po ok. 3 tygodniach od podania toksyny. Zabiegi z zastosowaniem botoksu i wypełniaczy powinny być wykonywane tylko przez przeszkolonych lekarzy, gdyż to lekarze doskonale znają anatomię człowieka oraz preparaty i wskazania do ich zastosowania.
POLECAMY
Przed zabiegiem – plan działania
Przygotowując pacjenta do zabiegu, przeprowadza się z nim dokładny wywiad. Należy pamiętać, aby wykonać dokumentację medyczną, fotograficzną oraz dać pacjentowi do podpisania zgodę na zabieg. Plan działania ustala się z pacjentem.
Przed zabiegiem powinno się:
- wykonać demakijaż pola zabiegowego,
- zdezynfekować okolicę zabiegową,
- zastosować na skórę pacjenta środki miejscowo znieczulające (np. krem do znieczulania Emla).
Po nałożeniu kremu na pole zabiegowe przykrywa się tę okolicę opatrunkiem okluzyjnym (np. folią spożywczą), aby wzmocnić działanie kremu. Efekt znieczulenia okolicy zabiegowej występuje dopiero 30–60 minut od zastosowania kremu. Po ok. 35 minutach można sprawdzić, czy pacjent został dostatecznie znieczulony. Jeśli znieczulenie jest dostateczne, przystępuje się do zabiegu. Usuwa się folię oraz krem znieczulający z okolicy zabiegowej, a następnie dezynfekuje się pole zabiegowe preparatem do dezynfekcji skóry.
Rodzaje zabiegów
Można przystąpić do zabiegu. Różne rodzaje zabiegów, wraz z opisem i wskazówkami, jak je wykonać, przedstawiono poniżej. Przy omawianiu zabiegów z użyciem toksyny botulinowej przedstawiono, jak wykonać zabiegi dotyczące okolic: mięśnia okrężnego oka, tzw. kurzych łapek, gładzizny, czyli „zmarszczki gniewu”, oraz zmarszczek poziomych czoła.
Zabiegi zastosowania kwasu hialuronowego prezentowane poniżej dotyczą zmarszczek nosowo-wargowych.
Aplikowanie botoksu
Zastosowanie toksyny botulinowej
Opisane zabiegi wykonywane były z użyciem preparatu Azzalure. Preparat ten przygotowuje się w następujący sposób:
- należy otworzyć ampułkę toksyny botulinowej i rozpuścić ostrożnie w 0,63 soli fizjologicznej; w ten sposób otrzymuje się 125 jednostek toksyny botulinowej,
- następnie naciąga się toksynę do strzykawki i z tej strzykawki pobiera do strzykawek insulinówek (z wbudowaną na stałe igłą) odpowiednią liczbę jednostek substancji, która będzie potrzebna do danego zabiegu.
Zmarszczki poziome czoła
Powstają one u pacjentów, u których mięsień naczaszny jest nadaktywny. Pacjenci mający bardzo bogatą mimikę mogą mieć głębokie zmarszczki poziome czoła. Jeśli zmarszczki pojawiają się w stanie napięcia mięśni, a w stanie spoczynku są mało widoczne, efekty zabiegu będą bardziej zadowalające. Zmarszczki dynamiczne leczy się łatwiej.
Podczas wykonywania zabiegu w tej okolicy trzeba uważać na nadmierną korekcję i przedawkowanie jednorazowe substancji, aby nie doszło do ptozy (obniżenia) brwi. Lepszym rozwiązaniem będzie początkowe zastosowanie mniejszej ilości toksyny w tej okolicy i ewentualna korekta zabiegu po 2 tygodniach.
Zdjęcie 1 przedstawia pacjenta, który został poproszony o czynne napięcie mięśni. Prosi się pacjenta, aby uniósł brwi. Pozwala to ocenić aktywność mięśniową. Zdjęcie 2 przedstawia miejsca iniekcji oznaczone czerwonym kółkiem – te wykonuje się głęboko. Iniekcje oznaczone niebieskim kółkiem wykonuje się płytko. Wkłucie igły następuje prostopadle i głęboko w środkowym obszarze czoła po 5 jednostek Azzalure. W obszarze bocznym czoła podaje się małe ilości toksyny płytko, tzw. na bąbel po 1 jednostce Azzalure. U pacjentów, u których zmarszczki są wyjątkowo głębokie, po 3 tygodniach można zastosować jako zabieg uzupełniający bardzo drobnocząsteczkowy wypełniacz na bazie kwasu hialuronowego.
Gładzizna
Gładzizna, czyli tzw. zmarszczka gniewu, to zmarszczka, która występuje na skutek nadaktywności mięśnia marszczącego brwi, mięśnia podłużnego nosa oraz mięśnia obniżającego brwi. Zmarszczka w tej okolicy może powodować mylną ocenę nastroju, w jakim akurat znajduje się pacjent. Otoczenie może nieprawidłowo odbierać emocje pacjenta, u którego wyraźnie zaznaczona jest zmarszczka gniewu jako „wiecznie złego”. Najlepsze efekty terapeutyczne w tej okolicy można uzyskać, stosując niewielkie ilości toksyny botulinowej w odstępie ok. 3 miesięcy u pacjentów, u których zmarszczka gniewu występuje na skutek dynamicznej mimiki.
Zdjęcie 3 przedstawia pacjenta, który został poproszony o czynne napięcie mięśni. Poleca się pacjentowi: „Proszę wykonać grymas złoszczenia się lub smutku“. Na zdjęciu 4 widać miejsca iniekcji oznaczone czerwonym kółkiem. Iniekcje wykonuje się głęboko prostopadle. W mięśnie marszczące brwi wykonuje się iniekcje w miejsce największej ich aktywności. Podaje się po 5 jednostek Azallure w każdy punkt.
W przypadku głębszych zmarszczek jako terapię uzupełniającą można zastosować wypełniacze na bazie kwasu hialuronowego. Efektem ubocznym zabiegu w tej okolicy może być ptoza brwi (czasem nierównomierna), dlatego należy stosować mniejsze ilości preparatu w odpowiedniej okolicy anatomicznej.
„Kurze łapki”
„Kurze łapki” to zmarszczki mięśnia okrężnego oka biegnące jak promyki od zewnętrznego kącika oka aż do skroni, najczęściej pojawiające się na skutek zwężenia szpary powiekowej.
Aktywność mimiczna tej okolicy wywołuje – w odróżnieniu od zmarszczki gniewu – pozytywny odbiór otoczenia, gdyż wyrażają pozytywne emocje (śmiechu). Kiedy na skutek pozytywnych emocji zaczynają powstawać trwałe zmarszczki mimiczne zwane kurzymi łapkami, można zmniejszyć nadaktywność za pomocą toksyny botulinowej. Takie zmarszczki łatwo zlikwidować, kiedy powstają w sposób czynny. Wykonując zabieg w tej okolicy, podaje się toksynę botulinową w małych ilościach w sposób seryjny (co ok. 1,5 miesiąca), co doprowadzi do trwałego wygładzenia zmarszczek w tej okolicy. Substancję w tej okolicy deponuje się płytko śródskórnie na tzw. bąbel po 2 jednostki Azzalure na punkt.
Zdjęcie 5 przedstawia pacjenta, który został poproszony o aktywizację mięśni: „Proszę się uśmiechnąć, zwężając szpary powiekowe”. Na zdjęciu 6 oznaczono miejsca iniekcji niebieskim kółkiem. Iniekcje wykonuje się płytko śródskórnie po 2 jednostki Azzalure na punkt. Należy unikać zbyt głębokiego podania preparatu, aby nie zdezaktywować mięśni okolicy policzkowej i nie zmienić uśmiechu pacjenta na nienaturalny.
Zastosowanie kwasu hialuronowego
Bruzdy nosowo-wargowe
Rozciągają się one od skrzydełek nosa do kącików ust. Powstają na skutek aktywności wielu mięśni i mogą pojawiać się podczas okazywania wielu emocji. Powstają jako ubytek podskórnej tkanki tłuszczowej. Zabieg przy użyciu kwasu hialuronowego ma na celu wypełnienie bruzdy nosowo-wargowej, która jest bardzo widoczna w trakcie spoczynku.
Zabieg wykonuje się techniką tunelową. Jest on skuteczny przy płytkich i średnio głębokich zmarszczkach. Podaje się ok. 0,25 ml preparatu Restylane na stronę, czyli do korekty płytszych zmarszczek po dwóch stronach wystarczy 0,5 ml preparatu Restylane. Bruzdę ściska się między palcami, wkłuwa igłę tunelowo i podaje liniowo preparat, wysuwając igłę (zdj. 7).
Przy zmarszczkach głębokich preparat podaje się techniką kolumnową po ok. 0,25 ml na kolumnę w 4 punktach, co daje 1 ml preparatu Restylane na stronę (2 ml na cały zabieg). Bruzdę ściska się między palcami, igłę wkłuwa możliwie jak najgłębiej i podaje preparat bardzo wolno, wyciągając igłę pod kontrolą palców ściskających bruzdę, do momentu aż pojawi się bąbel na skórze (zdj. 8).
Należy pamiętać, aby po wykonaniu zabiegu wykonać masaż w celu wymodelowania podanego wypełniacza. Następnie zaleca się pacjentowi chłodzenie po zabiegu i umawia pacjenta na wizytę kontrolną po 2 tygodniach.
O czym należy pamiętać
Efekty działania toksyny botulinowej nie są widoczne od razu, występują dopiero po ok. 3–5 dniach. Po zabiegu z zastosowaniem toksyny botulinowej pacjent może wrócić do normalnych czynności, musi jednak pamiętać, aby:
- przez 3 doby po zabiegu na okolicę pozabiegową nakładać krem z antybiotykiem zalecony przez lekarza, aby nie doszło do zakażenia miejsc wkłucia,
- przez tydzień unikać intensywnego wysiłku oraz ogrzewania pola zabiegowego (sauna, kąpiel parowa, słońce),
- nie dotykać miejsc iniekcji rękoma, aby uniknąć zakażenia miejsc, w których wykonano iniekcję,
- stosować zimne okłady przez dobę po zabiegu, co zmniejszy obrzęk i reakcję zapalną.
Przy wykonywaniu zabiegów kwasem hialuronowym i toksyną botulinową należy uświadomić pacjenta w zakresie szans zabiegu (czasem pacjenci mają nierealne do spełnienia oczekiwania), korzyści zabiegu, jak również ryzyka.
- Warto pamiętać, że im większe jest ryzyko, tym szerzej powinno się je omówić z pacjentem. Trzeba również wspomnieć o możliwości wystąpienia powikłań.
- Trzeba poinformować pacjenta, na co powinien zwrócić uwagę po danym zabiegu. Aby pacjent nie zapomniał, jakie są wskazania, można dać mu wydrukowaną kartkę ze wskazaniami, którą będzie mógł zabrać do domu.
- Należy zaznaczyć, że zabiegi wykonywane przy użyciu kwasu czy toksyny są w pełni odwracalne i muszą być cyklicznie powtarzane dla pożądanego efektu. Nie należy się bać ich wykonywania, jeśli zna się anatomię i ma świadomość powikłań, które mogą wystąpić, oraz wie się, jak można im zapobiegać i minimalizować ryzyko ich wystąpienia.
