Sonoabrazja jako metoda preparacji twardych tkanek w obrębie jamy ustnej ma szerokie zastosowanie, którego nie należy ograniczać tylko do stomatologii zachowawczej ani tylko do twardych tkanek zębów. Minimalnie inwazyjna i bardzo precyzyjna preparacja tkanek twardych znajdzie zastosowanie również w chirurgii przy zabiegach na tkance kostnej oraz w endodoncji lub protetyce, gdzie konieczna jest największa dokładność z uwagi na niewielkie pole operacyjne.
Autor: Maciej Mikołajczyk
Tytuł doktora nauk medycznych uzyskał w Katedrze Stomatologii Wieku Rozwojowego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi w 2008 r. Autor licznych prac naukowych z zakresu stomatologii dziecięcej i traumatologii stomatologicznej. Prowadzi również wykłady i szkolenia z zakresu technik minimalnie inwazyjnych i laseroterapii w stomatologii. Prowadzi własną praktykę stomatologiczną w Łodzi. Zajmuje się głównie stomatologią dziecięcą i endodoncją, jak również protetyką stomatologiczną. Jest członkiem Międzynarodowego Towarzystwa Laseroterapii Stomatologicznej SOLA (Society of Oral Laser Applications) oraz członkiem PTS.
Próchnica jest najpowszechniejszą chorobą ludzkości, a jej diagnostyka to duże wyzwanie kliniczne. Prześwietlanie zębów światłem laserowym to nieinwazyjna metoda wykrywania ubytków próchnicowych na wszystkich powierzchniach zębów. Można ją stosować u dzieci i kobiet w ciąży, bez żadnych przeciwwskazań. Obraz diagnostyczny jest monochromatyczny, ale najnowsze urządzenia potrafią wyświetlić go jako fluorescencyjny i zwykły obraz z kamery wewnątrzustnej. Ten sposób znacznie ułatwia komunikację z pacjentem w trakcie badania. Dostępne są też prostsze rozwiązania diagnostyczne, nadal wykorzystujące laser, ale pozbawione możliwości prezentacji wyniku badania pacjentowi.
Słowo laser to akronim słów light amplification by stimulated emission of radiation – czyli wzmocnienie światła przez wymuszoną emisję promieniowania. Dosłowne tłumaczenie słowa LASER można więc odczytać jako WŚWEP.
Kluczowym zagadnieniem związanym ze skutecznym leczeniem endodontycznym i długotrwałym przetrwaniem zębów leczonych endodontycznie jest eradykacja zakażenia bakteryjnego z całego systemu kanałów korzeniowych w zębie. Jednym ze sposobów na zwiększenie skuteczności eliminacji bakterii z kanałów korzeniowych jest zastosowanie laserów stomatologicznych.
Choroba próchnicowa jest najbardziej rozpowszechnioną chorobą ludzkości. Dzieci są na nią narażone od momentu wyrżnięcia się pierwszego zęba. Szczególnie szybko ubytki próchnicowe rozwijają się w obrębie uzębienia mlecznego, co może mieć negatywny wpływ na podatność na próchnicę zębów stałych u starszych dzieci. Wśród profesjonalnych zabiegów profilaktycznych możliwych do przeprowadzenia w obrębie zębów mlecznych można wyróżnić higienizację i usunięcie płytki nazębnej ze wszystkich powierzchni zębów oraz nakładanie lakieru z fluorem i lakowanie powierzchni okluzyjnych zębów mlecznych. Ten ostatni zabieg jest stosunkowo rzadko stosowany, podczas gdy według badań jest najskuteczniejszym sposobem na zapobieganie rozwojowi próchnicy w obrębie trzonowych zębów mlecznych u dzieci.
Pacjentka zgłosiła się w celu wymiany nieszczelnych wypełnień i poprawy estetyki uśmiechu w odcinku przednim. Zdecydowano rozpocząć leczenie od wymiany nieszczelnego wypełnienia klasy IV w zębie 12. Założono koferdam i usunięto nieszczelne wypełnienie. Aby idealnie odtworzyć brakujący fragment zęba zastosowano Fusion Anterior matrix System firmy Garrison w postaci profilowanego metalowego paska i dostosowanego klina. Kształtka umożliwiła modelowanie powierzchni stycznej wypełnienia. Następnie wytrawiono powierzchnię szkliwa i zastosowano uniwersalny samotrawiący system łączący OPTIbond XTR Universal. Wypełnienie wykonano z materiału OPTIshade o odcieniu M, który dostosowuje się do koloru zęba. Planowane jest dalsze leczenie w postaci wymiany pozostałych nieszczelnych wypełnień.
Preparacja tkanek twardych z wykorzystaniem ruchu obrotowego wiertła jest najstarszą i najpowszechniejszą metodą postępowania w stomatologii zabiegowej. Oprócz tego, że ma rozliczne zalety, jest jednak obciążona również pewnymi wadami i ograniczeniami związanymi z okrągłym przekrojem poprzecznym każdego wiertła, które musi się poruszać ruchem obrotowym. Mechaniczne rozwiązania pozwalają na wykorzystywanie kątnic, w których ruch obrotowy końcówki zostaje zastąpiony przez ruch oscylacyjny w różnych płaszczyznach (w zależności od kątnicy). Pozwala to wykorzystać w preparacji szeroką, płaską powierzchnię z nasypem diamentowym, której ruch jest w stanie precyzyjnie opracować lub wygładzić każdą płaską powierzchnię w obrębie koron zębów. Taka możliwość znajduje rozliczne zastosowania kliniczne.
Laser diodowy emituje promień światła o długości fali 980 nm. Jest on dobrze wchłaniany przez hemoglobinę i melaninę, więc można go stosować do opracowywania tkanek miękkich oraz do dezynfekcji i biostymulacji. Zakres wykorzystania lasera w codziennej pracy gabinetu stomatologicznego może być bardzo szeroki. Laseroterapię diodową o niskiej mocy można też wykorzystać do prześwietlania tkanek twardych i diagnozowania obecności procesu próchnicowego w szkliwie i zębinie.
Procedury związane z wygładzaniem i polerowaniem powierzchni są nieodłączną częścią zabiegów z zakresu stomatologii zachowawczej. W oczywisty sposób kojarzą się przede wszystkim z ostatecznym przygotowaniem powierzchni wypełnień kompozytowych do trwania w niezmienionym stanie w ustach pacjenta. Jednak niemniej istotną rolę odgrywa w procesie leczenia zachowawczego odpowiednie przygotowanie powierzchni szkliwa do kontaktu w wypełnieniem kompozytowym.
Sonoabrazja jako metoda preparacji twardych tkanek w obrębie jamy ustnej ma szerokie zastosowanie, którego nie należy ograniczać tylko do stomatologii zachowawczej ani tylko do twardych tkanek zębów. Minimalnie inwazyjna i bardzo precyzyjna preparacja tkanek twardych znajdzie zastosowanie również w chirurgii przy zabiegach na tkance kostnej oraz w endodoncji lub protetyce, gdzie konieczna jest największa dokładność z uwagi na niewielkie pole operacyjne.
Sonoabrazja stanowi metodę preparacji ubytków alternatywną dla opracowywania tkanek wiertłem. Polega ona na wykorzystaniu skalera i specjalnych końcówek z nasypem diamentowym. Taka metoda preparacji jest bardziej precyzyjna i mniej bolesna dla pacjenta. Znakomicie sprawdza się u dzieci, ponieważ nie można zranić tkanek miękkich w trakcie preparacji u niespokojnego pacjenta. Kształty końcówek
do skalera nie muszą mieć przekroju kołowego, gdyż poruszają się ruchem oscylacyjnym, a nie obrotowym. Dzięki temu końcówki są bardzo różnie ukształtowane, tak aby idealnie dopasować je do lokalizacji i kształtu opracowywanych ubytków. Taka metoda preparacji jest też polecana przy pracy w powiększeniu, gdyż końcówki nie zasłaniają pola operacyjnego.