Wypełnienia rozległych ubytków przy użyciu materiału kompozytowego typu bulk fill

W ostatnich latach nieustannie poszerzano wskazania do wykonywania wypełnień z materiałów kompozytowych na bazie żywic techniką bezpośrednią. Wynika to z rozwoju technologii materiałów kompozytowych i związanych z nimi systemów łączących, a także z optymalizacji protokołów postępowania klinicznego w stomatologii adhezyjnej [1–14]. Dzisiaj materiały kompozytowe aplikowane bezpośrednio z użyciem systemów łączących na bazie żywic stają się dla wielu lekarzy stomatologów metodą pierwszego wyboru w odbudowie tkanek w zębach bocznych, nawet w przypadku rozległych ubytków w okolicach poddawanych działaniu sił żucia [9, 12, 15–17].

Jak dotąd aplikację warstwową uważa się za złoty standard przy zakładaniu światłoutwardzalnych materiałów kompozytowych [18]. Zasadniczo konwencjonalne materiały kompozytowe aplikuje się warstwami o grubości maksymalnie 2 mm, co wynika z ich szczególnych właściwości związanych z polimeryzacją oraz ograniczoną głębokością wiązania. Każdą warstwę polimeryzuje się oddzielnie przez 10–40 s, w zależności od natężenia światła stosowanej lampy polimeryzacyjnej oraz koloru i stopnia przezierności danego materiału, a także rodzaju i stężenia systemu fotoinicjatorów w materiale kompozytowym [19]. Grubsze warstwy tych konwencjonalnych materiałów kompozytowych nie polimeryzują jednak w prawidłowy sposób, co prowadzi do słabych właściwości mechanicznych i biologicznych [20–22].

Szczególnie w przypadku rozległych ubytków w odcinku bocznym konwencjonalna technika warstwowa może być procedurą bardzo czasochłonną i skomplikowaną, wrażliwą na błędy techniczne [23]. To dlatego wielu lekarzy dentystów szuka alternatywy dla tej złożonej techniki wielowarstwowej aplikacji, aby móc wykonywać bezpośrednie odbudowy kompozytowe w krótszym czasie i dzięki temu w sposób bardziej ekonomiczny, a zarazem bezpieczniejszy [24–27]. W odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie na większą wydajność opracowano w ostatnich latach materiały kompozytowe typu bulk fill. Materiały te można wprowadzać do ubytku, wykorzystując uproszczony protokół aplikacji, w warstwach o grubości 4–5 mm, przy krótkim czasie polimeryzacji, wynoszącym w przypadku stosowania lamp polimeryzacyjnych wysokiej mocy 10–20 s na każdą warstwę [19, 24, 28–31].

Kompozyty typu bulk fill są zwykle dostępne w dwóch wersjach, wymagających różnych technik aplikacji: 

• materiały kompozytowe typu bulk fill o niskiej gęstości, płynne, dobrze zapływające w dno ubytku i do jego ścian, optymalnie zwilżające wewnętrzne załamania powierzchni preparacji. Te płynne kompozyty typu bulk fill należy zabezpieczyć na powierzchni okluzyjnej dodatkową warstwą pokrywającą (o grubości 2 mm), wykonaną ze standardowego kompozytu hybrydowego przeznaczonego do wykonywania wypełnień w odcinkach bocznych poddawanych obciążeniom [23, 32, 33], ponieważ płynne kompozyty typu bulk fill mają zmniejszoną zawartość wypełniacza i zawierają stosunkowo duże cząstki wypełniacza dla zmniejszenia naprężeń polimeryzacyjnych. W efekcie mają jednak gorsze właściwości mechaniczne i estetyczne w porównaniu do konwencjonalnych kompozytów hybrydowych, np. mniejszy moduł sprężystości, mniejszą odporność na ścieranie, większą szorstkość powierzchni i gorsze możliwości polerowania [19, 34–38]. Dodatkowo pokrywająca warstwa pozwala na czynnościowe uformowanie struktur anatomicznych powierzchni okluzyjnej, co byłoby bardzo trudne albo wręcz niemożliwe do osiągnięcia przy u...