Zgłoszenie prowadzącego gabinet stomatologiczny do ubezpieczenia
Lekarz stomatolog, który rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej, w sytuacji gdy zdecydował się na jednoosobową działalność gospodarczą lub spółkę cywilną, zgłasza ją na druku CEIDG-1. Zakład Ubezpieczeń Społecznych na podstawie danych przekazanych z CEIDG sporządza dokumenty zgłoszeniowe płatnika składek. Odpowiednio do zakresu informacji podanych we wniosku CEIDG-1 ZUS sporządzi:
POLECAMY
- zgłoszenie płatnika składek – na formularzu ZUS ZFA,
- informację o numerach bankowych płatnika składek – na formularzu ZUS ZBA,
- informację dotyczącą adresów prowadzenia działalności gospodarczej – na formularzu ZUS ZAA.
Z uwagi na powyższe należy pamiętać, aby nie składać tych dokumentów osobiście ani nie przekazywać ich drogą pocztową. Mimo to przedsiębiorca musi sam zgłosić się do ubezpieczeń społecznych i/lub ubezpieczenia zdrowotnego. Ubezpieczenie chorobowe jest natomiast dla przedsiębiorcy dobrowolne. Zakład Ubezpieczeń Społecznych obejmuje go tym świadczeniem na złożony przez niego wniosek, a składa się go na formularzu ZUS ZUA. Na zgłoszenia do ubezpieczeń przedsiębiorca ma 7 dni od daty rozpoczęcia prowadzenia działalności. Aby tego dokonać, wypełnia formularz:
- ZUS ZUA – wraz ze zgłoszeniem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego albo
- ZUS ZZA – w sytuacji gdy chce podlegać wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu (ubezpieczenie społeczne jest pokrywane wówczas z pracy na etacie czy z prowadzenia innej działalności bądź w przypadku skorzystania z takiej opcji, z tzw. ulgi na start).
Na wniosek przedsiębiorcy możliwe jest również zgłoszenie do nieobowiązkowego ubezpieczenia chorobowego, dzięki czemu w przypadku choroby i niemożliwości wykonywania pracy przedsiębiorca będzie mógł ubiegać się o zasiłek chorobowy.
Etat a własna praktyka
Jeżeli lekarz stomatolog zatrudniony jest w przedsiębiorstwie na etacie i jednocześnie prowadzi własną praktykę we własnym gabinecie stomatologicznym, to w obu przypadkach konieczne jest opłacanie składki na ubezpieczenie zdrowotne, niezależnie od tego, czy stomatolog pracuje na własny rachunek, zatrudniony jest na etacie, czy realizuje obie te aktywności jednocześnie. Składki na ubezpieczenie społeczne będą opłacane natomiast wyłącznie z etatu, o ile osiągane wynagrodzenie jest równe minimalnemu wynagrodzeniu za pracę.
Preferencyjne składki ZUS
Stomatolog rozpoczynający działalność może skorzystać z preferencyjnych składek ZUS, które obejmują okres 24 pełnych miesięcy. Wysokość składek ZUS zależy od wysokości przeciętnego wynagrodzenia w Polsce. W III kwartale 2018 r. wyniosło ono 4580,20 zł brutto. Przy wyznaczaniu kwoty składek bierze się pod uwagę 60% z kwoty całego wynagrodzenia. Podstawa wysokości składek dla osób, które opłacają składki społeczne na preferencyjnych zasadach, wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia w danym roku.
Opłacanie do ZUS niższych składek na ubezpieczenie przez 24 miesiące od chwili rozpoczęcia działalności gospodarczej stanowi ogromne ułatwienie dla początkujących przedsiębiorców, jednakże z ulgi takiej nie może skorzystać każdy. Przywilej ten nie dotyczy bowiem osób, które:
- prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność;
- wykonują działalność gospodarczą dla byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Z preferencji nie mogą zatem skorzystać m.in. osoby, które wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, jeśli przedmiot działalności pokrywa się z zakresem czynności realizowanych przez nie w ramach stosunku pracy. Jak wskazał Sąd Najwyższy w swym postanowieniu z 23 marca 2010 r. (sygn. akt I UK 323/09), przez czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, które uniemożliwiają opłacanie preferencyjnych składek osobom podejmującym po raz pierwszy działalność gospodarczą, należy rozumieć czynności odpowiadające tym, które były uprzednio wykonywane w ramach stosunku pracy na rzecz byłego pracodawcy.
Z zestawienia przepisów z powyżej wskazanym orzeczeniem wynika, że prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w preferencyjnej wysokości przysługuje po spełnieniu dwóch warunków.
Po pierwsze - jeśli osoba rozpoczynająca działalność gospodarczą nie prowadzi i nie prowadziła działalności w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych, a po drugie - osoba ta nie wykonuje działalności na rzecz byłego pracodawcy, dla którego (przed dniem rozpoczęcia działalności) w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywała w ramach stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Podsumowując, współpraca z byłym czy obecnym pracodawcą nie musi w każdym przypadku jednoznacznie przekreślać prawa do ulgowego ZUS-u. Znaczenie ma bowiem rodzaj czynności wykonywanych na rzecz dotychczasowego pracodawcy.
Gdyby czynności wykonywane w ramach działalności i wcześniejszego etatu okazały się tożsame, to ulga nie przysługuje od momentu podjęcia współpracy z byłym pracodawcą do czasu jej zakończenia. Jak wskazał ZUS w piśmie z 28 kwietnia 2016 r. (WPI/200 000/43/431/2016): „[…] od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy […] następuje utrata prawa do deklarowania do podstawy wymiaru kwoty nie niższej niż 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia”. Podkreślił ponadto, że prawo to przedsiębiorca zyska ponownie od momentu zaprzestania wykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy.
Stawka preferencyjna ZUS-u przysługuje wyłącznie w ciągu pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych, licząc od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności, a zatem ulga nie przysługuje w razie zakończenia współpracy z byłym pracodawcą po dwuletnim okresie prowadzenia działalności.
Ulga na start
Od 30 kwietnia ubiegłego roku obowiązuje długo oczekiwana ulga na start, wprowadzona ustawą z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców.
Prawo przedsiębiorców, będące częścią pakietu ustaw, tzw. Konstytucji Biznesu, ma za zadanie uregulowanie zasad prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Dodatkowym celem tejże ustawy jest wprowadzenie pewnych uproszczeń oraz ułatwień dla początkujących przedsiębiorców. Jedną z takich właśnie preferencji jest opisana w ustawie ulga na start.
Ulga na start przewiduje wprowadzenie ulgi dla przedsiębiorców rozpoczynających działalność gospodarczą. Jak sama nazwa wskazuje, dzięki niej początkujący przedsiębiorcy zyskają możliwość zwolnienia z opłacania składek ZUS społecznych przez pierwsze 6 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności, tj. od dnia podjęcia działalności gospodarczej. Po upływie tego okresu przedsiębiorca będzie mógł skorzystać przez kolejne 2 lata z obecnie obowiązującego tzw. małego ZUS-u.
Z uzasadnienia do projektu ustawy – Prawo przedsiębiorców wynika, że: okres 6 miesięcy powinien być liczony od momentu podjęcia przez wspomnianą osobę fizyczną działalności gospodarczej, czyli od momentu faktycznego rozpoczęcia wykonywania tej działalności, rozumianego jako pierwsza czynność w obrocie gospodarczym bezpośrednio związana z przedmiotem zadeklarowanej działalności gospodarczej. Oznacza to, że termin 6 miesięcy zwolnienia ze składek ZUS społecznych w ramach ulgi na start liczyć należy nie od dnia zgłoszenia działalności w CEiDG czy od dnia jej rozpoczęcia, lecz od dnia zrealizowania pierwszej czynności w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Przez pierwszą czynność rozumieć należy pierwsze działanie, aktywność, jaka odbyła się w ramach działalności, taka jak przykładowo podpisanie pierwszej umowy, a także uzyskanie pierwszego przychodu czy kosztu.
Wątpliwości może budzić zawieszenie, a następnie zamknięcie poprzedniej działalności i to, jak wówczas powinien być liczony okres 60 miesięcy, tj. od dnia zamknięcia czy zawieszenia działalności gospodarczej. Prawo do skorzystania z ulgi na start posiada bowiem nie tylko przedsiębiorca, który po raz pierwszy zakłada działalność gospodarczą. Z ulgi tej skorzystać mogą również przedsiębiorcy, którzy podejmują działalność ponownie po upływie 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonują jej na rzecz byłego pracodawcy. Oznacza to, że 60-miesięczny okres mający wpływ na przywrócenie prawa do ulgi, w odniesieniu do przedsiębiorców, którzy najpierw dokonali zawieszenia działalności, a następnie dokonali jej zamknięcia, liczyć należy nie od daty faktycznego zamknięcia działalności, lecz od jej wcześniejszego zawieszenia, co stanowi rozwiązanie korzystniejsze dla przedsiębiorców.
Reasumując – przyszły przedsiębiorca stomatolog może skorzystać z ulgi na start, jednak po spełnieniu następujących warunków:
- podejmuje pierwszy raz działalność gospodarczą albo podejmuje ją ponownie, jednak z zastrzeżeniem, że minęło już co najmniej 60 miesięcy kalendarzowych od dnia ostatniego zawieszenia lub też zakończenia działalności gospodarczej,
- prowadzona przez niego działalność nie będzie mogła być wykonywana na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed rozpoczęciem działalności gospodarczej osoba ta świadczyła pracę w ramach stosunku pracy lub też spółdzielczego stosunku pracy.
Jak skorzystać z ulgi na start
Zakład Ubezpieczeń Społecznych na swojej stronie internetowej informuje, że aby skorzystać z ulgi na start należy zgłosić się do ubezpieczenia zdrowotnego z kodem tytułu ubezpieczenia, który zaczyna się od cyfr 05 40 na druku ZUS ZZA. Mowa jest tu o ubezpieczeniu zdrowotnym z tego względu, że ulga ta zwalnia z opłacania wyłącznie składek ZUS społecznych. Na przedsiębiorcy korzystającego z ulgi na start nadal będzie ciążył obowiązek comiesięcznego opłacania składki zdrowotnej.
Jak informuje ZUS: „Składkę na ubezpieczenie zdrowotne będziesz opłacał od zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku. Składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% podstawy wymiaru. Składka ta jest miesięczna i niepodzielna, tj. opłacasz ją w pełnej wysokości niezależnie od ilości dni podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w miesiącu”.
Istotne jest, że w okresie korzystania z ulgi na start przedsiębiorca nadal ma prawo zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego członków swojej rodziny.
Wcześniejszy staż a praktyka zawodowa
Swego czasu, kontrowersje wzbudziła kwestia stażu, a dokładniej późniejszego rozpoczęcia własnej praktyki i świadczenia usług na rzecz tego samego co podczas stażu zleceniodawcy. Pojawiło się wówczas pytanie, jakie składki do ZUS ma opłacać osoba, która najpierw odbywała w danej placówce medycznej staż, a później rozpoczęła świadczenie na jej zlecenie usług medycznych, ale już w ramach własnej praktyki zawodowej. Czy osobie takiej jako rozpoczynającej prowadzenie działalności gospodarczej również przysługuje prawo do opłacania składek preferencyjnych na ZUS przez 24 miesiące od rozpoczęcia działalności, czy też reguła jako taka danej osoby nie obowiązuje ze względu na realizowanie usług na rzecz tego samego zleceniodawcy.
Powyższą kwestię rozstrzygnął swym orzeczeniem Sąd Najwyższy (wyrok SN z 23 marca 2010 r., sygn. akt I UK 323/09), który stwierdził, że nie zawsze rozpoczynając działalność gospodarczą, można skorzystać z opłacania preferencyjnych składek na ZUS. Taka sytuacja występuje przykładowo wtedy, gdy lekarz stomatolog uprzednio odbywał w placówce medycznej staż, a później, już w ramach własnej praktyki zawodowej, realizuje dla byłego pracodawcy tego samego rodzaju usługi medyczne.
Sąd Najwyższy uznał, że możliwe jest skorzystanie z preferencyjnych składek ZUS jedynie wówczas, gdy usługi realizowane na zlecenie byłego pracodawcy będą inne niż te wykonywane w ramach stosunku pracy.
Dla składu orzekającego bez znaczenia pozostało, czy stażysta nie mógł wykonywać niektórych zabiegów bez nadzoru.
Co ciekawe, w podobnej sprawie, choć tyczącej się co prawda nie lekarza, ale adwokata, orzekający sąd apelacyjny zajął odmienne stanowisko. Mianowicie, adwokat początkowo pracował w kancelarii jako aplikant, a później realizował na jej rzecz usługi w ramach praktyki adwokackiej. W tym wypadku sąd uznał, że adwokat rozpoczynający pracę na własny rachunek, świadczący usługi na rzecz byłego pracodawcy, może korzystać z możliwości opłacania mniejszej stawki ZUS (wyrok Sądu Apelacyjnego – Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z 22 grudnia 2010 r., sygn. akt III AUa 897/10).
Wywieść zatem należy, że wszystko jest kwestią odpowiedniego uargumentowania swojego stanowiska i dowiedzenia, że realizowane uprzednio usługi polegały na realizacji innych czynności aniżeli realizowane obecnie.
