Złamanie korony zęba
Złamanie korony zęba jest najczęstszym urazem występującym w zębach stałych. Według różnych źródeł jest to 26–76% wszystkich rodzajów urazów zębów stałych. Zakres uszkodzenia tkanek zęba może znacznie się różnić. Najczęściej dochodzi do złamań w obrębie szkliwa i zębiny, rzadziej – powikłanych obnażeniem miazgi. W takich sytuacjach konieczne jest możliwie szybkie zaopatrzenie odsłoniętych tkanek, w tym również wykonanie zabiegu przykrycia bezpośredniego miazgi.
POLECAMY
Według zaleceń książkowych przykrycie bezpośrednie powinno się wykonywać, jeśli stwierdza się pourazowe obnażenie miazgi o powierzchni nie większej niż 1 mm², a pacjent zgłosił się na wizytę nie później niż 24 h po urazie (im wcześniejsze zgłoszenie, tym lepsze rokowanie). Warto natomiast rozważyć takie procedury, nawet jeśli warunki wyjściowe nie są idealnie zgodne z książkową kwalifikacją do zabiegu. Szerokie światło kanału, doskonałe ukrwienie miazgi i zachodzące w niej procesy budujące tkanki sprzyjają zwalczaniu zakażeń bakteryjnych i gojeniu. W ostateczności można uznać, że procedura pozwoliła na odroczenie leczenia kanałowego do następnej wizyty. Procedura przykrycia bezpośredniego po urazie ma największe szanse powodzenia w przypadku zębów stałych z niezakończonym rozwojem korzenia, dając szansę na utrzymanie żywotności części miazgi w kanałach korzeniowych, która dokończy proces apeksogenezy, formując korzeń zęba o prawidłowej długości z fizjologicznym przewężeniem w okolicy wierzchołkowej.
Procedura przeprowadzenia zabiegu będzie wyglądać następująco:
- Należy wykonać znieczulenie nasiękowe lub przewodowe.
- Trzeba odizolować ząb od dostępu śliny, najlepiej z użyciem koferdamu, jeśli pacjent w młodym wieku go nie akceptuje, to za pomocą wałków ligniny.
- Miejsce obnażenia należy przemyć roztworem fizjologicznym soli.
- Po powstaniu skrzepu należy usunąć go jałową watką nasączoną wodą utlenioną i przemyć fizjologicznym roztworem soli.
- Na widoczne, niekrwawiące obnażenie trzeba zaaplikować przygotowany w formie cementu MTA (ang. mineral trioxide aggregate) warstwą o grubości około 0,5 mm, tak aby stabilnie pokrył on całe obnażenie
- Materiał MTA trzeba delikatnie uformować wilgotną, jałową watką.
- Ubytek należy wypełnić materiałem szkło-jonomerowym, zakładając go bezpośrednio na MTA, bez ucisku.
- Przy braku dolegliwości bólowych po upływie około 1 miesiąca można usunąć część materiału szkło-jonomerowego i wypełnić ubytek kompozytem, pozostałą część cementu szkłojonomerowego traktując jako podkład.
Zwichnięcie zęba
Zwichnięcia urazowe zębów można podzielić na częściowe i całkowite. Zwichnięcie całkowite polega na całkowitej utracie łączności zęba z zębodołem. Zwichnięcie częściowe to przemieszczenie zęba w zębodole, bez utraty łączności ozębnej pomiędzy cementem korzeniowym a kością wyrostka zębodołowego.
Zwichnięcia częściowe zarówno w uzębieniu mlecznym, jak i stałym można podzielić na 5 rodzajów:
- wstrząs zęba,
- nadwichnięcie,
- wysunięcie,
- wtłoczenie,
- przemieszczenie boczne.
Zwichnięcia częściowe zębów mlecznych zgodnie z klasyfikacją Ellisa zaliczane są do IX klasy, a zwichnięcia częściowe zębów stałych do klasy VII.
W wyniku urazu w uzębieniu stałym najczęściej dochodzi do złamania korony zęba. Drugim co do częstości występowania rodzajem urazu jest natomiast zwichnięcie częściowe. W przypadku uzębienia mlecznego najczęściej dochodzi do zwichnięć częściowych. Częstość i rodzaj zwichnięć zębów ulegają zmianie wraz z wiekiem, co wiąże się z etapami rozwoju korzenia. Najczęściej zwichnięciu ulega więcej niż jeden ząb i towarzyszą mu powikłania w postaci złamań korony i/lub korzenia zęba.
