Bezpieczne zakotwienie w kanale korzeniowym: adhezyjna odbudowa zrębu pojedynczymi wkładami z włókien szklanych

Zęby leczone endodontycznie często mają niedostateczną ilość tkanek w obrębie korony, co koniecznie wymaga zastosowania wkładu i odbudowy zrębu dla uzyskania dostatecznej retencji uzupełnienia docelowego. Poza działaniem profilaktycznym zapobiegającym rekolonizacji systemu kanałów korzeniowych przez bakterie celem takiego postępowania jest uzyskanie parametrów estetycznych i biomechanicznych porównywalnych z właściwymi dla zdrowego zęba. W takich przypadkach należy wziąć pod uwagę ilość pozostałych tkanek twardych zęba, typ materiału zastosowanego w postaci wkładu korzeniowego i nadbudowy części koronowej, rodzaj cementu kompozytowego, zakres preparacji i okluzję. 
Celem niniejszego artykułu jest omówienie aktualnych poglądów na temat cementowania wkładów z włókien szklanych i odbudowywania korony. 
Dogłębne zrozumienie czynników biomechanicznych, które wpływają na właściwości wkładów korzeniowych i/lub nadbudowy zrębu pod względem retencji korony i zabezpieczania pozostałych tkanek twardych zęba, ma kluczowe znaczenie dla długoterminowego powodzenia odbudowy. Zacementowanie wkładu w kanale korzeniowym lub odbudowa zrębu zmieniają w znacznym stopniu biomechanikę zęba. Na przykład materiał, z którego wykonany jest wkład (włókno szklane, włókno kwarcowe, tlenek cyrkonu, złoto lub tytan), określa rozkład naprężeń i ma znaczący wpływ na koncentrację sił podczas żucia (zdj. 1).

Prezentacja przypadku

Opisany przypadek kliniczny przedstawia wykorzystanie materiału nowego typu do adhezyjnej odbudowy zębów leczonych endodontycznie z wykorzystaniem pojedynczych wkładów z włókna szklanego. 
Pacjentka, lat 23, zgłosiła się z prośbą o leczenie stomatologiczne w celu poprawy estetyki po urazie w obrębie zęba 11. – prawego górnego siekacza przyśrodkowego (zdj. 2–3). Po badaniu klinicznym i radiologicznym przedmiotowego zęba podjęto decyzję o pozostawieniu wcześniejszego wypełnienia kanałowego i zastąpieniu wkładu metalowego pojedynczymi wkładami z włókien szklanych (zdj. 4–7). Wybrano system Rebilda Post GT (VOCO, Cuxhaven, Niemcy). Wkłady Rebilda Post GT to pęczki wkładów z włókien szklanych. Dostępne są w czterech wersjach, a każda z nich zawiera w pęczku inną liczbę pojedynczych, cienkich wkładów (zdj. 8–10). W zależności od określonej sytuacji klinicznej można wprowadzić pożądaną liczbę wkładów. Eliminuje to konieczność dostosowywania kształtu konwencjonalnych wkładów, co niezbędne jest w przypadku poszerzonych kanałów korzeniowych. Po usunięciu wkładu metalowego wprowadzono wkłady wraz z cementem kompozytowym, materiałem do odbudowy zrębu o podwójnym mechanizmie wiązania Rebilda DC (VOCO) oraz uniwersalnym systemem łączącym Futurabond U (VOCO) (zdj. 8–10). Koronę opracowano za pomocą diagnostycznego wax-upu, co pozwoliło na wizualne rozróżnienie zębiny, kompozytu i wkładów z włókien szklanych (zdj. 11–13). Odbudowę zakończono, cementując koronę zbudowaną z czapeczki z tlenku cyrkonu (Zirkonzahn CAD/CAM) z nałożoną warstwowo porcelaną CZR (Kuraray Noritake, Japonia). Choć przypadek ten był złożony i stanowił wyzwanie, uzyskanie dobrego efektu okazało się możliwe (zdj. 14–16). 

Wnioski

Stosowanie konwencjonalnych wkładów z włókien szklanych, cementowanych z użyciem materiałów na bazie cementów to korzystne i opłacalne rozwiązanie w porównaniu z wkładami koronowo-korzeniowymi wykonanymi z metalu lub ceramiki. Jednocześnie podczas osadzania takiej odbudowy lekarz dentysta może popełnić błędy kliniczne związane z mnogością etapów postępowania przy wykorzystaniu tej techniki oraz szerokim wyborem dostępnych na rynku materiałów do cementowania. Stosowanie kompletnych systemów, takich jak Rebilda Post GT, pomaga minimalizować to ryzyko, ponieważ wszystkie stosowane materiały są optymalnie dopasowane.
Kolejną wartą podkreślenia zaletą jest fakt szczelnego zamknięcia kanału korzeniowego i odbudowy części koronowej natychmiast po zakończeniu leczenia endodontycznego, co zmniejsza ryzyko skażenia systemu kanałów korzeniowych oraz złamania pustych guzków. Dogłębne poznanie materiałów, w tym wskazań do ich stosowania oraz ich ograniczeń, ma współcześnie podstawowe znaczenie dla wszelkich metod terapeutycznych.

Piśmiennictwo

1. Bergman B., Lundquist P., Sjögren U. i wsp., Restorative and endodontic results after treatment with cast posts and cores. J Prosthet Dent 1989; 61: 10–15.
2. Iqbal M.K., Johansson A.A., Akeel R.F. i wsp., A retrospective analysis of factors associated with the periapical status of restored, endodontically treated teeth. Int J Prosthodont 2003; 16: 31–38.
3. Caplan D.J., Kolker J., Rivera E.M. i wsp., Relationship between number of proximal contacts and survival of root canal treated teeth. Int Endod J 2002; 35: 193–199.
4. Hatzikyriakos A.H., Reisis G.I., Tsingos N., A 3-year postoperative clinical evaluation of posts and cores beneath existing crowns. J Prosthet Dent 1992; 67: 454–458.
5. Sorensen J.A., Martinoff J.T., Intracoronal reinforcement and coronal coverage – A study of endodontically treated teeth. J Prosthet Dent 1984; 51: 780–784.
6. Aquilino S.A., Caplan D.J., Relationship between crown placement and the survival of endodontically treated teeth. J Prosthet Dent 2002; 87: 256–263.
7. Mannocci F., Bertelli E., Sherriff M. i wsp., Three-year clinical comparison of survival of endodontically treated teeth restored with either full cast coverage or with direct composite restoration. J Prosthet Dent 2002; 88: 297–301.
8. Eckerbom M., Magnusson T., Martinsson T., Prevalence of apical periodontitis, crowned teeth and teeth with posts in a Swedish population. Endod Dent Traumatol 1991; 7: 214–220.
9. Panitvisai P., Messer H.H., Cuspal deflection in molars in relation to endodontic and restorative procedures. J Endod 1995; 21: 57–61.
10. Fernandes A.S., Dessai G.S., Factors affecting the fracture resistance of post-core reconstructed teeth: A review. Int J Prosthodont 2001; 14: 355–363.
11. Strub J.R., Pontius O., Koutayas S., Survival rate and fracture strength of incisors restored with different post and core systems after exposure in the artificial mouth. J Oral Rehabil 2001; 28: 120–124.
12. Trope M., Maltz D.O., Tronstad L., Resistance to fracture of restored, endodontically treated teeth. J Dent Res 1984; 63: 229.
13. Vire D.E., Failure of endodontically treated teeth: Classification and evaluation. J Endod 1991; 17: 338–342.
14. Nyman S, Lindhe J. A., longitudinal study of combined periodontal and prosthetic treatment of patients with advanced periodontal disease. J Periodontol 1979;50:163–169.
15. Jotkowitz A, Samet N., Rethinking ferrule – A new approach to an old dilemma. Br Dent J 2010;209:25–33.
16. Juloski J, Radovic I, Goracci C, Vulicevic Z.R., Ferrari M. Ferrule effect: A literature review. J Endod 2012;38:11–19.
17. Stankiewicz NR, Wilson PR. The ferrule effect: A literature review. Int Endod J 2002;35:575–581.
18. Cheung W., A review of the management of endodontically treated teeth: Post, core and the final restoration. J Am Dent Assoc 2005;136:611–619.
19. Sterzenbach G, Karajouli G, Naumann M, Peroz I, Bitter K., Fiber post placement with core build-up materials or resin cements – An evaluation of different adhesive approaches. Acta Odontol Scand 2011 Aug 5 [Epub ahead of print].
20. Monticelli F, Ferrari M, Toledano M., Cement system and surface treatment selection for fiber post luting. Med Oral Patol Oral Cir Bucal 2008;13:E214–221.
21. Stern S., Restoring teeth following root canal re-treatment. Endodontic Topics 2011;19:125–152.
22. Schwartz R.S., Robbins J.W., Post placement and restoration of endodontically treated teeth: A literature review. J Endod 2004;30:289–301.
23. 3Torbjorner A, Fransson B, Biomechanical aspects of prosthetic treatment of structurally compromised teeth. Int J Prosthodont 2004;17:135–141.
24. Ausiello P, Franciosa P, Martorelli M, Watts D.C., Mechanical behavior of post-restored upper canine teeth: A 3D FE analysis. Dent Mater 2011;27:1285–294.