Świadczenie gwarantowane to świadczenie opieki zdrowotnej finansowane w całości ze środków publicznych. Niestety, mankamentem tego rodzaju świadczeń stomatologicznych, oprócz niższej jakości materiałów wykorzystywanych do ich realizacji, jest zazwyczaj długi czas oczekiwania na wizytę w gabinecie. Ponadto należy zauważyć, że program usług finansowanych przez NFZ oparty jest na systemie punktacji za wykonanie danej usługi. W sytuacji, gdy brakuje punktów, świadczenia nie są realizowane, niezależnie od tego, czy dany pacjent korzystał w okresie ubezpieczenia z usług stomatologicznych, czy też nie.
POLECAMY
Prawo do świadczeń
W ramach leczenia stomatologicznego refundowane są m.in. świadczenia ogólnostomatologiczne, chirurgii stomatologicznej i periodontologii, protetyki, a także pomocy doraźnej. W ramach świadczeń gwarantowanych lekarz stomatolog zapewnia pacjentom bezpłatne badania diagnostyczne, leki i wyroby medyczne oraz środki pomocnicze.
By dostać się do stomatologa, nie jest wymagane skierowanie. Zasadnicze kryterium różnicujące świadczenia objęte refundacją NFZ stanowi wiek pacjenta.
Rodzaje świadczeń gwarantowanych
Podstawowe usługi, jakie przysługują pacjentom w ramach gwarantowanych świadczeń, to m.in.:
- badanie lekarskie stomatologiczne z instruktażem higieny jamy ustnej,
- badanie lekarskie kontrolne,
- leczenie próchnicy zębów,
- świadczenia z zakresu leczenia endodontycznego (kanałowego) zębów jednokanałowych,
- usunięcie złogów nazębnych,
- leczenie zmian na błonie śluzowej jamy ustnej,
- usunięcie zęba oraz niektóre zabiegi chirurgiczne,
- zdjęcia rentgenowskie (RTG) wewnątrzustne w razie potrzeby,
- znieczulenie w razie potrzeby.
Narodowy Fundusz Zdrowia w ramach profilaktyki chorób jamy ustnej gwarantuje osobom ubezpieczonym wykonanie jednego bezpłatnego przeglądu i badania jamy ustnej wraz z instruktażem higienicznym oraz trzech przeglądów kontrolnych w ciągu 12 miesięcy. Poza tym świadczeniem objęte jest także usunięcie złogów nazębnych raz w roku na każdą połowę łuku zębowego. Narodowy Fundusz Zdrowia nie refunduje natomiast piaskowania, które jest zabiegiem zalecanym po wykonaniu skalingu. U dzieci w ramach NFZ realizowane są zabiegi o charakterze profilaktycznym oraz zabiegi lecznicze. Należy do nich m.in. fluorkowanie zębów mlecznych i stałych oraz lakowanie zębów trzonowych. Do zabiegów leczniczych należy impregnacja zębów objętych próchnicą oraz leczenie inwazyjne. Ubytki próchnicowe u dzieci zaopatrywane są za pomocą materiałów chemoutwardzalnych. Materiały światłoutwardzalne na koszt NFZ są stosowane u dzieci w przypadku występowania hipoplazji szkliwa oraz złamania zębów. Pacjenci do 18. roku życia mają w pełni refundowane leczenie kanałowe zębów.
W ramach NFZ pacjenci po 18. roku życia mogą skorzystać z wypełnień amalgamatowych dla zębów trzonowych i przedtrzonowych oraz z białych wypełnień chemoutwardzalnych dla zębów od kła do kła. Wypełnienia materiałami światłoutwardzalnymi u osób dorosłych nie są w ogóle refundowane. Wypełnienia amalgamatowe oferowane w ramach NFZ wzbudzają sporo kontrowersji, mających związek nie tylko z toksycznością zawartej w amalgamacie rtęci, ale i estetyką. Prawdą jest, że dobrze założone wypełnienie amalgamatowe może dobrze służyć przez bardzo długi czas, jednak do jego założenia wymagane jest usunięcie większej ilości tkanek zęba niż w przypadku innych wypełnień. Materiały chemoutwardzalne oferowane w ramach NFZ dla zębów od kła do kła mają co prawda kolor biały, lecz odznaczają się one od tkanek zęba. Nie jest bowiem możliwe mieszanie odcieni, które pozwoliłoby na odtworzenie naturalnego gradientu barwy tkanek zęba. Poza tym takie wypełnienia są dość kruche, przez co nie są tak trwałe jak wypełnienia kompozytowe.
Leczenie ortodontyczne wad zgryzu
W ramach gwarantowanego leczenia ortodontycznego wad zgryzu pacjentowi przysługuje:
- leczenie z zastosowaniem aparatu ruchomego – do końca 12. roku życia,
- kontrola wyników leczenia po jego zakończeniu – w okresie retencji do ukończenia 13. roku życia,
- zdjęcie pantomograficzne – jeden raz w trakcie całego leczenia ortodontycznego,
- naprawa aparatu – do ukończenia 13. roku życia,
- korekcyjne szlifowanie zębów,
- proteza dziecięca częściowa i całkowita.
Dzieci do 12. roku życia mają w ramach NFZ zagwarantowane leczenie ortodontyczne aparatami zdejmowanymi. Raz w roku dzieciom do 13 lat leczonym ortodontycznie przysługuje także prawo do naprawy lub wymiany założonego aparatu, o ile nie został on uszkodzony w wyniku niewłaściwego czy nieprawidłowego użytkowania, np. przez nieregularne noszenie. Dzieci do 13. roku życia, które były leczone ortodontycznie w ramach Funduszu, mają prawo do bezpłatnych kontroli wyników leczenia. Dla osób dorosłych NFZ nie przewidział żadnej możliwości leczenia ortodontycznego.
Leczenie protetyczne
W ramach NFZ oferowane jest wykonanie protez akrylowych całkowitych oraz częściowych z prostymi zaginanymi klamrami. Protezy częściowe przysługują pacjentom, u których braki obejmują 5–8 lub powyżej 8 zębów w jednym łuku. Protezy całkowite akrylowe są wykonywane u pacjentów z bezzębiem. Świadczenie to, jak już zostało wspomniane, przysługuje raz na 5 lat. Należy zaznaczyć, że protezy akrylowe, zarówno częściowe, jak i całkowite, są rozwiązaniem najgorszym z obecnie oferowanych, ponieważ powodują najszybszy zanik tkanek podłoża protetycznego w porównaniu z uzupełnieniami, takimi jak protezy szkieletowe czy implanty. Poza tym świadczenie przysługuje dopiero wówczas, gdy brakuje 5 lub więcej zębów w jednym łuku, co nie stanowi korzystnego rozwiązania dla osób, u których braki zębowe nie są aż tak znaczące. Fundusz nie refunduje wykonania ani koron protetycznych u osób dorosłych, ani mostów, które są przecież korzystnym rozwiązaniem dla osób z mniejszymi brakami zębowymi. Tymczasem tacy właśnie pacjenci nie mają zagwarantowanych odpowiednich bezpłatnych świadczeń, w sytuacji, kiedy można by było zastosować u nich leczenie stałymi uzupełnieniami. Tego rodzaju świadczenia w ramach protetyki oferowane są natomiast w korzystnych cenach w gabinetach prywatnych.
Zabiegi chirurgiczne, takie jak usuwanie zębów jedno- i wielokorzeniowych, są wykonywane w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego z NFZ. Natomiast na koszt Funduszu nie przysługuje wykonanie resekcji wierzchołka korzenia czy też całego korzenia, które są szansą dla niektórych pacjentów na zachowanie zęba. W ramach ubezpieczenia oferowane jest usunięcie zęba – nie zawsze jest to dobre rozwiązanie, choć na pewno najszybsze.
W ramach periodontologii pacjenci ubezpieczeni mogą liczyć na wykonanie konwencjonalnego kiretażu oraz na plastykę wędzidełka. Ponadto refundowana jest stabilizacja rozchwianych zębów przez ligaturę metalową. Także zmiany występujące na błonach śluzowych jamy ustnej są przedmiotem świadczeń gwarantowanych przez NFZ. Niestety, bardziej skomplikowane zabiegi z zakresu chorób błon śluzowych i przyzębia nie są realizowane bezpłatnie. Choroby przyzębia nie należą do rzadkich przypadków, a ich wczesna diagnoza i odpowiednio prowadzone leczenie w wielu przypadkach chroni przed wczesną utratą uzębienia. Nowoczesne zabiegi wykorzystujące sterowaną regenerację tkanek oferowane są jedynie w gabinetach prywatnych.
Gabinety oferujące usługi prywatne zazwyczaj korzystają z nowszych, lepszych technologii, co zapewnia nie tylko wysoką trwałość wypełnień ubytków, ale i ich większą estetykę. Zabiegi wymagające znieczulenia w gabinetach prywatnych wykonywane są często nie tylko przy zastosowaniu technik tradycyjnych, ale wykorzystują nowoczesne technologie, które umożliwiają podanie środka znieczulającego w sposób właściwie bezbolesny. Również stosowane w ramach NFZ środki znieczulające okazują się nie zawsze tak skuteczne, jak te stosowane w prywatnych gabinetach.
Dodatkowe świadczenia gwarantowane dla wybranych grup osobowych
Dzieciom i młodzieży do 18. roku życia przysługują m.in.:
- zabezpieczenie lakiem bruzd zębów szóstych w ramach profilaktyki – do ukończenia 7. roku życia,
- lakierowanie wszystkich zębów stałych,
- impregnacja zębiny zębów mlecznych,
- całkowite opracowanie i odbudowa ubytku zęba mlecznego,
- kosmetyczne pokrycie niedorozwoju szkliwa w zębach stałych,
- leczenie endodontyczne (kanałowe) wszystkich zębów oraz zakażonych zębów jedno- i dwukanałowych,
- leczenie chorób przyzębia,
- zabiegi chirurgiczne, takie jak: operacyjne odsłonięcie zatrzymanego zęba, operacyjne usunięcie zawiązków zębów ze wskazań ortodontycznych, resekcja wierzchołka korzenia zębów przednich.
Kobietom w ciąży i połogu przysługują m.in.:
- usunięcie złogów nazębnych – nie częściej niż jeden raz na 6 miesięcy,
- badania kontrolne – nie częściej niż jeden raz na kwartał,
- rozszerzone leczenie endodontyczne (kanałowe).
- Osobom niepełnosprawnym w stopniu umiarkowanym i znacznym, jeżeli
- wynika to ze wskazań medycznych, przysługuje:
- znieczulenie ogólne przy wykonywaniu świadczeń zdrowotnych,
- kompozytowe materiały światłoutwardzalne do wypełnień.
Potwierdzenie prawa do dodatkowych świadczeń
Dokumentami potwierdzającymi prawo do dodatkowych świadczeń są w szczególności:
- dla dzieci i młodzieży do ukończenia 18. roku życia – karta ubezpieczenia zdrowotnego lub dokument stwierdzający tożsamość lub skrócony odpis aktu urodzenia,
- dla kobiet w ciąży – karta przebiegu ciąży i karta ubezpieczenia zdrowotnego lub karta przebiegu ciąży i dokument stwierdzający tożsamość,
- dla kobiet w okresie połogu – skrócony odpis aktu urodzenia dziecka i karta ubezpieczenia zdrowotnego lub skrócony odpis aktu urodzenia dziecka i dokument stwierdzający tożsamość,
- dla osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym i znacznym – orzeczenie o niepełnosprawności.
Wybrane świadczenia należne pacjentom w ramach ubezpieczenia w NFZ
- „Białe plomby” przysługują w zębach przednich górnych i dolnych (od 3+ do +3, od 3– do –3). W przypadku dorosłych jest to tzw. kompozytowy materiał chemoutwardzalny. W przypadku dzieci do 18. roku życia jest to szybkoschnący światłoutwardzalny materiał kompozytowy. W pozostałych zębach przysługują „plomby szare” – amalgamatowe.
- Leczenie kanałowe – osobom dorosłym przysługuje leczenie kanałowe od kła do kła (3–3). Dzieciom i młodzieży do 18. roku życia, kobietom w ciąży i połogu (do 42. dnia po porodzie) przysługuje leczenie kanałowe wszystkich zębów obejmujące leczenie do 3 kanałów w zębie.
- Proteza częściowa z zastosowaniem elementów doginanych od 5 brakujących zębów lub w przypadku bezzębia – proteza całkowita szczęki lub żuchwy. Świadczenia protetyczne przysługują raz na 5 lat. Naprawa protezy zębowej przysługuje raz na 2 lata. Jednakże pacjentom, którzy przeszli operacyjne leczenie nowotworów w obrębie twarzoczaszki, protezy przysługują bez ograniczeń czasowych.
- Znieczulenie jest refundowane w połączeniu z innymi świadczeniami gwarantowanymi.
Przy ocenie wad i zalet leczenia w ramach Funduszu warto wziąć pod uwagę zastosowanie nowoczesnych technologii w procesie leczenia. Inną sprawą, która jest bardzo istotna, jest czas potrzebny do wykonania leczenia. W wielu przypadkach prywatne gabinety są czynne w godzinach dogodniejszych dla osób pracujących, również w dni wolne od pracy. Poza tym limity punktowe, które muszą być uwzględniane w trakcie wykonywania zabiegów na NFZ, nie mają zastosowania przy leczeniu prywatnym. W odniesieniu do kosztów leczenia stomatologicznego, mimo że niekiedy mogą stanowić spory wydatek, warto pamiętać o tym, że wiele gabinetów oferuje korzystne rozłożenie kosztów na raty, często nieoprocentowane lub niskooprocentowane.
