Warunkami idealnej okluzji są:
POLECAMY
- zgodność relacji centralnej ze zwarciem centralnym – nawykowym,
- zapewnione rozłożenie sił zgryzowych na możliwie dużą liczbę zębów bocznych, co oznacza konieczność uzupełnienia wszelkich braków zębowych, ze szczególnym uwzględnieniem braku pierwszych zębów trzonowych,
- zapewnione warunki prawidłowego ułożenia żuchwy w stosunku do szczęki – podczas ruchów ekscentrycznych na boki następuje natychmiastowa dyskluzja zębów bocznych, a prowadzenie przednie żuchwy odbywa się na kłach, ewentualnie na kłach i pierwszych przedtrzonowcach w przypadku prowadzenia grupowego. Przy ruchu do przodu prowadzenie zapewniają zęby sieczne, których powierzchnie podniebienne ustawione są pod kątem zgodnym z kątem prowadzenia drogi stawowej.
Aby osiągnąć powyższe cele, konieczne jest zastosowanie odpowiednich systemów artykulacyjnych pozwalających na prawidłowe przeniesienie modeli pacjenta do artykulatora oraz indywidualne nastawienie jego parametrów. Niestety, laboratoria protetyczne często wykonują uzupełnienia stałe i ruchome w prostych okludatorach lub w artykulatorach nastawianych według wartości średnich. W takiej sytuacji pierwszy montowany jest model dolny, a następnie do niego model górny, tak aby przybliżona płaszczyzna okluzji dolnego łuku pokrywała się z płaszczyzną artykulatora. Jest to oczywiście ogromne uproszczenie i może wpływać na nieprawidłowe określenie płaszczyzny okluzji. Dodatkowo niespełnienie warunku prawidłowego przeniesienia do artykulatora położenia modelu szczęki względem osi zawiasowej, które zapewnia jedynie łuk twarzowy, może skutkować wykonaniem uzupełnień protetycznych, które w okluzji centralnej mogą zachowywać prawidłową relację, natomiast przy ruchach ekscentrycznych ich okluzja dynamiczna będzie przypadkowa i może wymagać korekty uzupełnień w jamie ustnej pacjenta, co może się wiązać z ich nieodwracalnym uszkodzeniem mechanicznym.
Oznacza to, że zaawansowane technologicznie uzupełnienia protetyczne wytwarzane przy zaangażowaniu znacznych nakładów inwestycyjnych, technologicznych i materiałowych tworzone są w modelach układu stomatognatycznego, którego parametry mogą bardzo odbiegać od rzeczywistej sytuacji pacjenta.
Nawet wysokiej jakości artykulator jest tylko ulepszonym zwierakiem, jeśli do jego zaprogramowania nie użyto łuku twarzowego. Zatem łuk twarzowy sprzężony z artykulatorem powinien być podstawowym elementem dobrej współpracy pomiędzy lekarzem stomatologiem a technikiem dentystycznym. Pozwala on bowiem na przeniesienie do artykulatora pozycji modelu szczęki zgodnie z indywidualnymi parametrami pacjenta w stosunku do osi zawiasowej stawów skroniowo-żuchwowych.
Dodatkowo prawidłowo zamontowany łuk twarzowy może programować artykulator na konkretną płaszczyznę referencyjną. Może to być płaszczyzna frankfurcka, przydatna w planowaniu np. leczenia ortodontycznego, lub płaszczyzna Campera umożliwiająca prawidłowe wyznaczenie w artykulatorze płaszczyzny okluzji. Możliwości systemów artykulacyjnych będą się zatem różniły w zależności od tego, jak skonstruowany jest łuk twarzowy i na jaką płaszczyznę referencyjną jest on orientowany (zdj. 1 i 2).
Z punktu widzenia codziennej praktyki klinicznej w leczeniu protetycznym najbardziej przydatna wydaje się płaszczyzna Campera.
Montaż łuku twarzowego
Montaż łuku twarzowego rozpoczyna się od przygotowania widelca okluzyjnego. W tym celu na jego powierzchnię należy nałożyć masę do rejestratów zwarciowych. Masę nakłada się w warstwie ok. 0,5 cm grubości i odbija w niej jedynie guzki zębów, zagłębiając je w masie na ok. 2 mm. W miarę możliwości należy starać się odbić wszystkie zęby obecne w łuku zębowym (zdj. 3 i 4).
Po związaniu masy okluzyjnej widelec usuwa się z jamy ustnej i jeśli dysponuje się modelem pacjenta, można skontrolować prawidłowość przylegania zębów na modelu do powierzchni masy ma widelcu.
Następnie należy dokręcić widelec do przegubów rejestratora zwarcia (zdj. 5).
Rejestrator dokręca się do łuku twarzowego (zdj. 6).
Do przewodów słuchowych zewnętrznych wprowadza się oliwki uszne, tak aby rama łuku twarzowego stabilnie oparła się o elementy kostne. Należy wykonać to bardzo ostrożnie, ponieważ umieszczenie oliwek usznych może powodować dolegliwości bólowe. We wprowadzaniu oliwek usznych do przewodów słuchowych może pomóc sam pacjent lub asysta (zdj. 7).
Należy dokręcić śrubę centralną blokującą ramiona łuku twarzowego (zdj. 8).
Podpórkę nosową opiera się i tak reguluje jej pozycję, aby wskaźnik płaszczyzny na łuku twarzowym pokazywał okolicę podnosową w rejonie dolnego brzegu otworu gruszkowatego (zdj. 9).
Należy dokręcić śrubę mocującą podpórkę nosową (zdj. 10).
Do jamy ustnej wprowadza się widelec okluzyjny z masą do rejestracji zwarcia (zdj. 11, 12).
Pacjentowi poleca się przytrzymanie kciukami widelca na powierzchni zębów (zdj. 13).
Następnie blokuje się rejestrator zwarcia (zdj. 14).
Tak wykonana rejestracja na głowie pacjenta pozwala na prawidłowe określenie pozycji szczęki względem osi zawiasowej. Poprzez ustawienie ramion łuku twarzowego równolegle do płaszczyzny Campera dodatkowo programuje się technikowi artykulator właśnie na tę płaszczyznę referencyjną (zdj. 15, 16).
Tym samym zostanie przeniesiona do laboratorium informacja o położeniu u pacjenta płaszczyzny okluzji w przybliżeniu równolegle do ramion artykulatora, co bardzo ułatwi technikowi prawidłowe wykonanie uzupełnień protetycznych (zdj. 17).
Demontaż łuku twarzowego
Należy poluzować śrubę mocującą podpórkę nosową (zdj. 18).
Podpórkę nosową wysuwa się i blokuje ją śrubą, tak aby nie wysunęła się i nie uderzyła w twarz pacjenta (zdj. 19).
Luzuje się śrubę trzymającą ramiona łuku twarzowego i delikatnie wysuwa oliwki uszne z przewodów słuchowych zewnętrznych (zdj. 20, 21).
Widelec okluzyjny należy okleić od powierzchni zębów i razem z rejestratorem i z całym łukiem twarzowym zdjąć z głowy pacjenta (zdj. 22).
Widelec okluzyjny wraz z rejestratorem odkręca się od łuku twarzowego.
Należy pamiętać, aby przeguby rejestratora zwarcia nie zostały poluzowane do czasu osadzenia modeli w artykulatorze. Dla potrzeb transportowych widelec okluzyjny można odkręcić od rejestratora zwarcia. Może on być ponownie dokręcony w laboratorium.
W przegubach rejestratora zwarcia zapisana jest relacja przestrzenna położenia modelu szczęki względem osi zawiasowej pacjenta oraz płaszczyzna referencyjna (Campera), zgodnie z którą technik będzie osadzał modele robocze pacjenta.
Oznacza to, że artykulator zostanie zaprogramowany zgodnie z wartościami indywidualnymi pacjenta.
