Zasady podawania leków drogą wstrzyknięć
Zabiegami często wykonywanymi przez pielęgniarki w gabinetach zabiegowych są: wstrzyknięcia leków drogą dożylną, domięśniową lub podskórną. W czasie wykonywania tego rodzaju usług należy zwracać szczególną uwagę na zachowanie zasad higieny, aby nie doprowadzić do powstania powikłań w postaci zakażeń bakteryjnych i wirusowych. Każde wstrzyknięcie (ukłucie) to naruszenie ciągłości tkanek pacjenta, możliwość kontaktu bezpośredniego z materiałem uważanym za potencjalnie zakażony, to również duże ryzyko zakażenia – zarówno pacjenta, jak i pielęgniarki lub przeniesienia zakażenia na innych pacjentów w przypadku nieprzestrzegania zasad wykonywania poszczególnych procedur medycznych.
POLECAMY
Uwaga!
Leki, które mają być podane pacjentowi drogą iniekcji, muszą być przygotowane bezpośrednio przed użyciem z zachowaniem zasad aseptyki.
Po otwarciu ampułki czy fiolki z lekiem i w czasie nabierania leku do strzykawki zawartość ampułki ma kontakt z powietrzem. Pozostawienie nabranego leku w strzykawce „otwartej”, tzn. niezabezpieczonej jałowym koreczkiem, może być przyczyną mnożenia się drobnoustrojów w strzykawce. Strzykawki z nabranymi lekami mogą być przygotowane na krótko przed podaniem pacjentowi.
Długie przechowywanie w nieodpowiednim miejscu, ciepło i światło (w sytuacji, kiedy fiolki stoją poza lodówką) sprzyjają rozmnażaniu się drobnoustrojów, które mogą wywołać powikłania u pacjenta. Ponadto może dojść do zakażenia zawartości fiolki w czasie rozpuszczania leku lub nabierania go do strzykawki. Jeżeli korek fiolki nie będzie właściwe zdezynfekowany, igła wkłuwana przez gumowy korek do fiolki ulegnie zainfekowaniu, a wraz z nią lek we fiolce. Z tego względu przed nakłuciem korka należy go bezwzględnie zdezynfekować, odczekać, aż korek wyschnie, a następnie wkłuć igłę.
Kiedy wchodzi w grę podawanie leku z jednej fiolki kilku pacjentom, należy przestrzegać zasad aseptyki.
Zestaw do podania pacjentowi leku drogą podskórną:
- taca,
- preparat antyseptyczny (w płynie lub w butelce z rozpryskiwaczem),
- strzykawka (pojemność strzykawki dostosowana do
- dawki leku),
- dwie igły (jedna do nabrania leku, druga do podania leku),
- jałowe gaziki,
- przylepiec z opatrunkiem,
- para rękawiczek jednorazowego użycia,
- pojemnik na zużyte igły (ostre przedmioty).
Uwaga!
Należy sprawdzić, czy opakowania ze strzykawkami i igłami nie są uszkodzone ani przeterminowane.
Etapy postępowania
Przygotowanie personelu:
- praca w ubraniu z krótkimi rękawami,
- umycie i higieniczne odkażenie rąk,
- nałożenie rękawiczek jednorazowego użycia.
Przygotowanie leku:
- sprawdzenie zgodności leku ze zleceniem lekarskim na jego wykonanie (nazwa, dawka, rodzaj iniekcji, data ważności do użycia),
- odpiłowanie ampułki, przetarcie jej gazikiem lub wacikiem nasączonym preparatem dezynfekcyjnym w celu usunięcia opiłków ze szkła i pilniczka oraz zdezynfekowania szyki ampułki,
- otwarcie ampułki,
- otwarcie igły do nabrania leku i strzykawki (przez rozchylenie listków opakowania),
- nałożenie igły w plastikowej osłonce na strzykawkę,
- zdjęcie plastikowej osłonki z igły,
- nabranie leku do strzykawki (wyrzucenie ampułki do
- pojemnika na ostre przedmioty),
- wypuszczenie powietrza, zdjęcie igły i umieszczenie w pojemniku na ostre przedmioty,
- otwarcie nowej igły (przez rozchylenie listków opakowania),
- nałożenie igły w plastikowej osłonce na strzykawkę.
Przygotowanie pacjenta:
- przywitanie pacjenta,
- przedstawienie się pacjentowi,
- wytłumaczenie celowości zabiegu i poinformowanie o ewentualnych powikłaniach (lub objawach ubocznych związanych z rodzajem podanego leku),
- wygodne posadzenie pacjenta (lub położenie pacjenta na leżance, w zależności od wybranego miejsca podania leku),
- odsłonięcie okolicy ukłucia,
- wybranie miejsca nakłucia,
- odkażenie skóry przez naniesienie preparatu antyseptycznego i przetarcie skóry,
- odczekanie do czasu zadziałania preparatu, czyli samoistnego wyschnięcia skóry,
- nałożenie jednorazowych rękawic,
- uprzedzenie pacjenta o chwili ukłucia.
Podanie pacjentowi leku:
- wkłucie do wybranego obszaru tkanki podskórnej,
- sprawdzenie, czy igła nie została wkłuta do naczynia krwionośnego,
- podanie leku (powolne, połączone z obserwacją pacjenta),
- rozmowa z pacjentem.
Zakończenie zabiegu:
- wyjęcie igły z tkanki podskórnej i wrzucenie jej do pojemnika na ostre przedmioty,
- uciśnięcie wacikiem lub gazikiem miejsca wkłucia,
- zdjęcie brudnych rękawiczek,
- rozpakowanie małego przylepca z opatrunkiem (jeżeli zachodzi taka potrzeba),
- naklejenie przylepca na miejsce ukłucia,
- pomoc pacjentowi w czasie wstania po zabiegu,
- uporządkowanie tacy (dezynfekcja użytego nieinwazyjnego sprzętu wielorazowego),
- umycie i higieniczne odkażenie rąk,
- udokumentowanie wykonania procedury.
