POLECAMY
Zarówno lekarze jako grupa zawodowa, jak i sprzęt medyczny jako grupa środków trwałych cieszą się szczególnymi względami firm leasingowych. Leasing sprzętu medycznego jest w szczególny sposób uprzywilejowany, co ma odzwierciedlenie głównie w uproszczonych procedurach i dedykowanych dla środowiska medycznego formułach leasingu.
Istota umowy leasingu
Umowa leasingu uregulowana jest w Kodeksie cywilnym: „Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego” .
Sens gospodarczy umowy leasingu przedstawia się w następujący sposób. Po pierwsze, korzystający używa cudzej rzeczy, co upodabnia leasing do najmu, względnie używa i pobiera pożytki, co z kolei upodabnia instytucję leasingu do umowy dzierżawy. Korzystający jest zatem jedynie tzw. posiadaczem zależnym. Za czynienie użytku z cudzej rzeczy korzystający płaci finansującemu wynagrodzenie w ratach. Środki na zapłatę wynagrodzenia korzystający gromadzi między innymi dzięki korzystaniu z rzeczy.
Jak zostało to przyjęte w piśmiennictwie, główny zamiar korzystającego nie polega na uzyskaniu tytułu własności rzeczy w trakcie stosunku prawnego ani po jego zakończeniu, choć nie jest wykluczone nabycie rzeczy na własność przez korzystającego.
Z drugiej strony, finansujący nabywa rzecz u osoby trzeciej w celu przekazania jej do używania korzystającemu. Co istotne, finansujący sam nie zamierza korzystać z rzeczy, niemniej zachowuje względem niej
tytuł prawny w postaci prawa własności. Koszt nabycia rzeczy zwraca się finansującemu stopniowo, a zwrot odbywa się w systemie ratalnym. W efekcie finansujący oczekuje od korzystającego wyższego wynagrodzenia, aniżeli wynosi nominalny koszt nabycia rzeczy. To na korzystającym ciąży obowiązek pokrycia finansującemu między innymi kosztów zainwestowanych pieniędzy w przedmiotową rzecz. W tym kontekście można stwierdzić, że umowa leasingu spełnia istotną funkcję
kredytową.
Tak naprawdę można uznać, że finansujący spełnia pewnego rodzaju usługę finansową. Mianowicie nabywa rzecz, która jest potrzebna korzystającemu, sam nie będąc w ogóle zainteresowany korzystaniem z niej. Finansujący dąży do odzyskania zainwestowanych środków i należnego mu z tego tytułu wynagrodzenia. Ten gospodarczy cel umowy leasingu ma istotne znaczenie z punktu widzenia dalszych rozważań co do roszczeń finansującego z tytułu ustania niewykonanej przez korzystającego (co jest możliwe z różnego rodzaju powodów) umowy leasingu.
Zgodnie z zapowiedziami przedstawicieli branży leasingowej odnotowuje się systematyczny wzrost tego rodzaju finansowania. Moda na leasing nie maleje, wręcz przeciwnie, korzysta z niego coraz więcej osób, a branża leasingowa rokrocznie poprawia swój wynik. Klienci firm leasingowych najczęściej finansują nabycie pojazdów lekkich, w dalszej kolejności plasują się maszyny i inne urządzenia. Największą grupą klientów polskich leasingodawców pozostają mikro- i małe firmy. Leasing jest głównym, obok kredytu, zewnętrznym źródłem finansowania inwestycji polskich firm. Odsetek korzystających z tego instrumentu finansowego wzrósł w ciągu roku o 2 punkty procentowe.
W opinii małych przedsiębiorców leasing jest tańszą i elastyczniejszą formą finansowania inwestycji niż kredyt. Ponadto, w porównaniu z kredytem, leasing jest uznawany za instrument bezpieczniejszy, mniej ryzykowny i bardziej przyjazny dla przedsiębiorców, stąd zdecydowanie większy odsetek osób skłaniających się właśnie ku temu rozwiązaniu.
Obowiązki stron umowy
Z pewnym uproszczeniem można powiedzieć, że obowiązki finansującego polegają na dokonaniu następujących czynności: nabyciu rzeczy od osoby trzeciej, wydaniu rzeczy korzystającemu, przeniesieniu na korzystającego niektórych uprawnień wobec zbywcy rzeczy, znoszeniu używania rzeczy przez korzystającego oraz odbiorze rzeczy po zakończeniu leasingu w przypadku nieskorzystania przez korzystającego z opcji wykupu rzeczy.
Natomiast obowiązki korzystającego obejmują takie czynności jak: odbiór rzeczy od zbywcy, zapłata w ratach wynagrodzenia pieniężnego, prawidłowe korzystanie z cudzej rzeczy i jej utrzymywanie, a także zwrot rzeczy po zakończeniu umowy leasingu, o ile korzystający nie skorzysta z opcji wykupu rzeczy.
Przedmiot leasingu
Wachlarz przedmiotów leasingu jest bardzo szeroki. Zawiera się w nim sprzęt medyczny, taki jak skanery, aparaty USG, unity stomatologiczne, rentgeny, lasery, analizatory, aparaty pomiarowe, spirometry, echokardiografy i wiele innych. Do tego dochodzą także samochody nowe i używane, a nawet motocykle czy rowery. Poza sprzętem medycznym czy samochodem mogą to być także meble (medyczne i zwykłe), sprzęt IT, oprogramowanie, instrumenty zabiegowe. Ogólnie rzecz ujmując, leasing dla lekarzy obejmuje wszystkie ruchome środki trwałe niezbędne do prowadzenia działalności.
W odniesieniu do sprzętu medycznego jako kategorii przedmiotu leasingowania wybór najczęściej pada na urządzenia nowe. Sporadycznie zdarza się finansowanie używanego, kilkuletniego sprzętu medycznego; wówczas leasingodawca po ocenie wniosku prosi dodatkowo o wycenę takiego sprzętu.
Sprzęt oraz urządzenia medyczne, wszelkiego rodzaju wyposażenie gabinetów należą do grupy przedmiotów preferowanych przez firmy leasingowe. Z tego względu lekarz, lekarz stomatolog, właściciel gabinetu, przychodni bądź kliniki bez problemu uzyska finansowanie na preferencyjnych warunkach, bardzo często przy zastosowaniu uproszczonych procedur (bez badania zdolności kredytowej), przy bardzo niskim bądź nawet zerowym wkładzie własnym. Dotyczy to zresztą nie tylko sprzętu medycznego i wyposażenia gabinetów, ale także samochodów osobowych.
W Polsce za drogie, luksusowe auto uznawany jest pojazd, którego cena przekracza 20 tysięcy euro. Limit w takiej wysokości został ustalony przez ustawodawcę, by przedsiębiorcy nie mogli liczyć na zbyt duże korzyści podatkowe przez nabywanie droższych pojazdów na potrzeby działalności. Do tego pułapu, czyli około 80-90 tysięcy złotych netto, o czym każdorazowo decyduje średni kurs euro w Narodowym Banku Polskim z dnia nabycia, przedsiębiorca ma prawo amortyzować samochód osobowy kupowany za gotówkę lub na kredyt. Wszystko powyżej tej granicy niestety nie może zostać zaliczone w poczet kosztów działalności. Uprzedzając dalsze rozważania, obejściem dla tego wyłączenia będzie skorzystanie z leasingu operacyjnego.
W przeciwieństwie do zakupu za gotówkę czy na kredyt, przedsiębiorca korzystający z leasingowania nie amortyzuje środka trwałego. Kosztem zaliczanym jednorazowo będzie zarówno czynsz inicjalny, jak i następne comiesięczne raty, niezależnie od ceny pojazdu.
Rodzaje leasingu
Umowa leasingu w praktyce występuje w różnych odsłonach. Umowa leasingu finansowego zostaje zawarta na czas odpowiadający przydatności rzeczy do użytku. Umowa leasingu operacyjnego zakłada możliwość korzystania z danej rzeczy przez więcej niż jedną osobę. Leasing pośredni zakłada nabycie rzeczy od osoby trzeciej, z kolei leasing bezpośredni dotyczy sytuacji, w której finansujący jest wytwórcą rzeczy. Wreszcie kolejnym rodzajem leasingu może być leasing zwrotny, który polega na tym, że właściciel rzeczy sam sprzedaje ją finansującemu, a następnie korzysta z niej na podstawie umowy leasingu.
Na co dzień przedsiębiorcy mają do czynienia z dwoma rodzajami leasingu: operacyjnym i finansowym, o których mowa w dalszej części artykułu.
Lekarskie przywileje
Lekarze jako grupa zawodowa uznawani są za najlepszych klientów firm leasingowych. Finansują m.in. urządzenia medyczne, samochody oraz wyposażenia gabinetów, w których prowadzą swoją praktykę. Zazwyczaj bardzo rzetelnie spłacają comiesięczne raty i najprawdopodobniej właśnie dlatego mogą liczyć na preferencyjne traktowanie ze strony leasingodawców.
Nawet lekarz czy lekarz stomatolog, którzy dopiero rozpoczynają własną praktykę, mogą wyposażyć pierwszy gabinet, finansując jego wyposażenie leasingiem. Nie będzie przy tym wymagana żadna zdolność kredytowa. Dla większości firm leasingowych wystarczającym uwiarygodnieniem, poza samym prawem do wykonywania zawodu lekarza, będzie wpłata na poziomie 10–20%.
Lekarze czy firmy, które już od dłuższego czasu świadczą usługi medyczne, nie muszą nawet deklarować udziału własnego. Mogą skorzystać z uproszczonej procedury nawet przy zeroprocentowej wpłacie. Fakt, że firmy leasingowe zabiegają o możliwie duży udział umów „medycznych” w swoim portfelu, znajduje odzwierciedlenie w proponowanych przez nie niskich marżach. Oferty leasingu sprzętu medycznego są często wyraźnie tańsze od oferty dla innych maszyn i urządzeń, cechują je bardzo preferencyjne stawki.
Dla leasingobiorców leasing ma również tę dodatkową zaletę, że nie muszą oni angażować się w proces dostawy sprzętu i poświęcać na to swojego czasu pracy. Wielu dostawców sprzętu medycznego ściśle współpracuje bowiem z różnymi leasingodawcami. W ten sposób leasingobiorca może ograniczyć się jedynie do wyboru samego sprzętu, przesłania dokumentów i podpisania umowy leasingu. Pozostałymi formalnościami zajmie się dostawca wraz z finansującym, co stanowi znaczące udogodnienie i usprawnienie.
Preferencyjne warunki finansowania dla lekarzy i stomatologów dotyczą nie tylko sprzętu medycznego, ale również leasingu samochodów – zarówno nowych, jak i używanych. Auto leasing jest dla lekarzy bardzo skutecznym sposobem wykazania kosztów uzyskania przychodu i zmniejszenia obciążeń podatkowych. Korzyści podatkowe zaś są tym większe, im droższy jest samochód będący przedmiotem umowy leasingu.
Leasing finansowy a operacyjny
Wielu przedsiębiorców niemających nigdy wcześniej do czynienia z leasingiem zadaje sobie pytanie, jaki leasing wybrać: operacyjny czy finansowy (kapitałowy). O wyborze jednej lub drugiej formy finansowania powinny decydować aspekty podatkowe, rachunkowo-księgowe, ewentualnie inne związane z prowadzoną działalnością. Przykładowo nie każdej firmie zależy na wykazywaniu przedmiotu leasingu w środkach trwałych (operacyjny), z kolei dla innej może mieć to istotne znaczenie (finansowy).
Większość, bo blisko 80% leasingobiorców, wybiera leasing operacyjny. Za takim wyborem przemawiają prostota oraz większe korzyści podatkowe. Leasing finansowy wybierany jest tylko w ściśle określonych sytuacjach, kiedy to zastosowanie leasingu operacyjnego jest niemożliwe bądź niekorzystne.
Przypatrzmy się teraz tym dwóm rozwiązaniom w ujęciu podatkowym. W leasingu operacyjnym kosztem uzyskania przychodu jest czynsz inicjalny, tj. pierwsza wpłata oraz wszystkie raty leasingowe. Podatek VAT doliczany i płacony jest „proporcjonalnie” wraz z każdą z tych opłat, a leasingobiorca nie może amortyzować środka trwałego będącego przedmiotem umowy.
Z kolei w leasingu finansowym to leasingobiorca ma prawo do amortyzacji. Do kosztów, poza amortyzacją, zaliczyć może tylko część odsetkową raty. Istotne jest również, że przy leasingu finansowym, w przeciwieństwie do operacyjnego, podatek VAT należy zapłacić od całości transakcji już na początku, przy pierwszej racie tuż po odbiorze przedmiotu (warto wspomnieć, że klient staje się właścicielem przedmiotu leasingu automatycznie po wpłacie ostatniej raty). Nie będzie to zatem VAT naliczony tylko od czynszu inicjalnego, ale od wszystkich płatności w całym okresie leasingu z góry. Nie każde przedsiębiorstwo może czy chce sobie na to pozwolić. Wspomnieć jednak należy, że niektórzy leasingodawcy pomagają „refinansować” ten VAT, dzięki temu doliczany jest on niejako do rat przez dodatkową usługę finansową, choć samo rozliczenie nastąpiło jednorazowo.
Podsumowując, leasing operacyjny jest chętniej wybieraną formą leasingu i stanowi znaczną część umów tego typu na polskim rynku, przede wszystkim dlatego, że najczęściej daje on większe korzyści podatkowe aniżeli leasing finansowy. Decydującym czynnikiem przy wyborze formy leasingu są z pewnością koszty początkowe – znacznie niższe w przypadku leasingu operacyjnego z uwagi na mniejsze zaangażowanie kapitału własnego. Nie bez znaczenia jest również jego prostota w rozliczeniach podatkowych (pierwsza wpłata i raty w całości w koszty), a także wspomniana już wcześniej możliwość płacenia i rozliczania VAT wraz z kolejnymi ratami. Firmy leasingowe również preferują udzielanie leasingu operacyjnego i przy sporządzaniu ofert dla klientów zakładają, że właśnie taka oferta zostanie wybrana.
Wybór leasingu operacyjnego jest też zalecany, jeżeli przewidywany okres użytkowania przedmiotu jest stosunkowo krótki. Dzięki temu można zwiększyć bieżące koszty działalności, a w rezultacie zmniejszyć podstawę opodatkowania.
W niektórych sytuacjach dokonanie wyboru formy leasingowania bez znajomości sytuacji finansowej i podatkowej przedsiębiorstwa jest niemożliwe, w innych wybór jawi się jako oczywisty. W większości przypadków leasing operacyjny będzie zdecydowanie korzystniejszy dla firm, które chcą sfinansować nowe samochody osobowe. Auta takie amortyzuje się przez 5 lat, ale korzystając z leasingu operacyjnego, koszty te można rozliczyć już w 2 czy 3 lata. Będzie tak również w przypadku firm, które chcą sfinansować samochody osobowe o dużej wartości (np. luksusowe). Kupując drogi samochód za gotówkę, na kredyt czy w formie leasingu finansowego, podatnik może naliczyć koszty amortyzacji tylko do równowartości 20 tysięcy euro, a wszystko ponad tę kwotę nie może już zostać uznane za koszt. Natomiast przy leasingu operacyjnym leasingobiorca może „wrzucić” w koszty wszystkie raty, czyli de facto całą wartość pojazdu. Leasing operacyjny będzie korzystniejszy również w przypadku firm chcących uniknąć naliczenia VAT w pełnej wysokości w momencie zakupu czy też dostawy środka trwałego, a także chcących zaliczyć w koszty wysoką opłatę wstępną, np.: jeżeli czynsz inicjalny wynosi 45% wartości środka trwałego, można go zaliczyć w koszty w miesiącu jego poniesienia.
W powyższych przykładach wskazano tylko niektóre powody, dla których lepszym rozwiązaniem będzie skorzystanie z leasingu operacyjnego. Zdarza się jednak, że zdecydowanie korzystniejszy jest wybór leasingu finansowego.
Leasing operacyjny traktowany jest podatkowo jako usługa i w związku z tym objęty 23% stawką VAT. Leasing finansowy zaś traktowany jest jako dostawa towarów i objęty taką samą stawką jak przedmiot leasingu. To bardzo korzystne np. w przypadku leasingu sprzętu medycznego, który objęty jest niższą, 8% stawką VAT. Z podobnych względów z leasingu finansowego można korzystać w przypadku chęci sfinansowania samochodów, na które sprzedający nie wystawia „pełnej” faktury VAT, a jedynie fakturę z VAT zwolnionym. Przy leasingu operacyjnym taki pojazd stałby się o 23% droższy (konieczność doliczenia VAT w takiej wysokości do każdej raty), tymczasem przy leasingu finansowym VAT zostanie doliczony tylko do odsetkowej części raty.
Forma leasingu finansowego będzie dobrym rozwiązaniem również dla przedsiębiorców chcących skorzystać z korzystniejszej amortyzacji. Chodzi tu na przykład o amortyzację jednorazową, dla tzw. małych podatników, czy też amortyzację o podwyższonej stawce, która może być zastosowana do przedmiotów używanych. Także w sytuacji, gdy korzystającemu z leasingu będzie zależało na bardzo krótkim okresie korzystania, jedynym rozwiązaniem będzie leasing finansowy. Ponadto będzie za tym przemawiać opisana już wcześniej możliwość skorzystania z naliczenia VAT od całej wartości przedmiotu leasingu i odsetek już w pierwszym miesiącu umowy. To tylko niektóre przypadki, w których korzystniejszym wyborem jest wybór leasingu
finansowego.
