Mobbing w gabinecie stomatologicznym

Mobbing to usystematyzowana forma przemocy psychicznej, prześladowanie, uporczywe nękanie i zastraszanie stosowane wobec ofiary przez osoby z nią współpracujące – najczęściej przełożonych, ale również kolegów czy nawet podwładnych. Może on polegać na działaniach przyjmujących postać werbalną, wypowiedziach, gestach, wiadomościach tekstowych, a także wszelkich innych zachowaniach, w tym obejmujących działania pasywne.

Przykładowo będzie nim pomijanie obecności pracownika przy ustalaniu kwestii organizacyjnych. Działania wchodzące w zakres mobbingu muszą się charakteryzować powtarzalnością oraz długotrwałością. Mobbing ma zazwyczaj na celu poniżenie, ośmieszenie, zaniżenie samooceny, wyeliminowanie albo odizolowanie pracownika od pozostałych współpracowników¹ lub lub skutkuje powyżej wymienionymi sytuacjami.
Komisja Europejska przemocą w miejscu pracy określiła wszystkie te sytuacje, w których pracownik jest obrażany, zastraszany lub atakowany w okolicznościach związanych z pracą i stanowi to wprost lub pośrednio zagrożenie jego bezpieczeństwa, dobrego samopoczucia i zdrowia. Zaznaczyła również, że są to działania polegające nie tylko na naruszaniu nietykalności cielesnej, ale również takie, które godzą w sferę psychiczną ofiary (obrażanie, zastraszanie)². 

Międzynarodowa Organizacja Pracy definiuje pojęcie mobbingu jako obraźliwe zachowanie poprzez mściwe, okrutne, złośliwe lub upokarzające usiłowanie zaszkodzenia jednostce lub grupie pracowników³. Obejmuje ono sprzysięganie się lub mobbing przeciwko wybranej osobie, najczęściej pracownikowi, który staje się przedmiotem psychicznego dręczenia. Mobbing charakteryzuje się stałymi negatywnymi uwagami lub krytyką, społecznym izolowaniem danej osoby, plotkowaniem lub rozprzestrzenianiem fałszywych informacji.

Termin wywodzi się od angielskiego czasownika to mob (nagabywać, napadać, zaczepiać) i rzeczownika mob (motłoch, tłum). Słowo mob oznaczające tłum, motłoch, hałastrę w tym sensie oznacza większą grupę osobników, która działając wspólnie, nęka swoją ofiarę.

Z obserwacji wynika, że lekarze są drugim (po nauczycielach) środowiskiem zawodowym narażonym na mobbing. Jego najczęstszym praktycznym wymiarem jest poniżające traktowanie podwładnych przez przełożonych, a w przypadku lekarzy – zamykanie drogi awansu zawodowego czy utrudnianie im kariery naukowej. Przemoc psychiczną częściej zgłaszają kobiety, częściej młodzi ludzie niż osoby dłużej pracujące w zawodzie. 

Kodeks pracy przyznaje mobbingowanej osobie odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę. 

Kierunki mobbowania

Wyróżnia się dwa rodzaje kierunków mobbowania w zhierarchizowanych strukturach organizacyjnych:

• mobbing prosty – gdy mobber i osoba mobbowana znajdują się na tym samym poziomie, 
• mobbing ukośny – gdy mobber i osoba mobbowana znajdują się na różnych poziomach. 

Taktyki mobbingu

Mobbing może być działaniem bezpośrednim lub niebezpośrednim, tj. takim, w którym ofiara nie ma bezpośredniego kontaktu z osobą stosującą mobbing, a jedynie jest narażona na skutki jej zamierzonych nieetycznych działań.

Działanie takie może przyjąć różnorakie formy. Wśród nich wyróżnia się m.in. następujące taktyki:

• taktyka upokorzenia (wyśmiewanie, nieodpowiednie żarty, publiczne krytykowanie wyglądu, nieuzasadniona krytyka, zniesławienie),
• taktyka zastraszenia (groźby ustne, zakaz robienia przerw pod groźbą utraty pracy, zastraszanie zwolnieniem z pracy),
• taktyka pomniejszenia kompetencji (nieuzasadniona krytyka, publiczne krytykowanie, sarkazm),
• taktyka izolacji (ignorowanie pracownika, umniejszanie jego roli, pomijanie jego stanowiska, przymusowe zatrzymywanie po godzinach pracy), 
• taktyka poniżania (obraźliwe gesty, zniesławienie, używanie wulgaryzmów),
• taktyka utrudniania wykonywania pracy (niedopuszczanie do sprzętu, nieudostępnianie informacji potrzebnych do wykonywania zadań, izolowanie od pozostałych pracowników uniemożliwiające wykonanie zada...